-Lernilo pri Emacs. Vidu finon por kondiæoj pri kopii.
-Mallonga lernilo pri Emakso (Emacs). -- La uzokondiæojn vd æe la fino.
-
-Emaksaj ordonoj øenerale uzas aý la STIR-klavon (ofte markitan "Ctrl"
-aý "CTL"), aý la META-klavon (ofte markitan "EDIT" aý "Alt"). Prefere
-ol plene skribi tion æiufoje, ni uzos la sekvajn mallongigojn:
-
- C-<signo> signifas "premante la STIR-klavon tajpu la signon <signo>".
- Do, C-f estus: premtenu la STIR-klavon kaj tajpu f.
-
- M-<signo> signifas "premante la META-klavon (aý EDIT- aý Alt-klavon)
- tajpu <signo>n. Se vi havas nek META- nek EDIT- nek
- Alt-klavon, anstataýe premu kaj malpremu la Esc-klavon kaj
- poste tajpu <signo>n. Ni skribas <ESC> por la Esc-klavo.
-
-GRAVA NOTO: por fini la Emaksan seancon, tajpu C-x C-c. (Du signoj.)
-En æi tiu lernilo, la signoj ">>" æe la maldekstra marøeno rekomendas
-al vi tuj provi uzi ordonon. Ekzemple:
-<<Blank lines inserted here by startup of help-with-tutorial>>
-[Mezo de paøo malplenas pro instruaj kialoj. La teksto pluas sube.]
->> Nun tajpu C-v (Vidu sekvantan ekranplenon) por vidigi la sekvan
- ekranplenon. (Procedu: tenante premita la STIR-klavon tajpu v).
- De nun, ripetu æi tion æiun fojon kiam vi finlegos la ekranon.
-
-Notu ke estas dulinia komuna¼o inter la tujsekvaj ekranplenoj; tio
-donas kontinuecon por faciligi la legadon.
-
-Antaý æio vi bezonas scii kiel moviøi de loko al loko en la teksto.
-Vi jam povas moviøi je unu ekrano antaýen per C-v. Por moviøi
-malantaýen je unu ekrano, tajpu M-v (premu la META-klavon kaj tajpu v,
-aý tajpu <ESC>c se vi ne havas META-, EDIT- aý Alt-klavon).
-
->> Provu tajpi M-v kaj sekve C-v kelkfoje.
-
-
-* RESUMO
---------
-
-La sekvaj ordonoj servas por foliumi ekranplenojn:
-
- C-v Moviøu antaýen je unu ekranpleno
- M-v Moviøu malantaýen je unu ekranpleno
- C-l Viþu la ekranon kaj reeligu la tutan tekston, aranøante
- øin æirkaý la kursoro lokita centre de la ekrano.
- (Tiu estas C-L, la stira lo; ne C-1, la stira unu.)
-
->> Trovu la kursoron, kaj notu øian kuntekston. Tajpu C-l. Retrovu
- la kursoron kaj notu ke øi restas en la sama kunteksto.
-
-
-* BAZAJ RIMEDOJ POR REGI KURSORON
----------------------------------
-
-Foliumi per ekranplenoj estas utila afero, sed kiel oni moviøu al
-preciza loko en la teksto sur la ekrano?
-
-Estas kelkaj metodoj por fari tion. Oni povas uzi la sagoklavojn, sed
-pli produktive estas teni la manojn en la normala pozicio kaj uzi la
-ordonojn C-p, C-b, C-f, kaj C-n. Æiu de tiuj ordonoj movas la
-kursoron je unu vertikalo aý horizontalo en la koncerna direkto sur la
-ekrano. Æi tiu tabelo montras tiujn kvar ordonojn kaj kien ili movas
-la kursoron:
-
- Al la antaýa linio, C-p
- (angle: Previous line)
- :
- :
- Antaýen, C-b .... Nuna loko de la kursoro .... Sekven, C-f
- (ang. Backward) : (ang. Forward)
- :
- Al la sekva linio, C-n
- (angle: Next line)
-
->> Movu la kursoron al la centra linio de la diagramo per C-n aý C-p.
- Tajpu C-l por vidi la tutan diagramon vertikale centrigita sur la
- ekrano.
-
-La literoj estas elektitaj laý la koncernaj anglaj vortoj: P el
-"previous", N el "next", B el "backward" kaj F el "forward". Tiuj
-estas la bazaj ordonoj por movi la kursoron, kaj vi uzos ilin æiam, do
-utilas al vi lerni ilin nune.
-
->> Uzu C-n kelkfoje por mallevi la kursoron al æi tiu linio.
-
->> Uzu C-f por avanci en la linion kaj sekve C-p por movi supren.
- Atentu kion C-p faras kiam la kursoro estas meze de la linio.
-
-Æiu teksta linio finiøas per novlinia signo, kiu disigas øin disde la
-sekva linio. La lasta linio en via dosiero devus havi novlinion æe la
-fino (sed Emacs ne postulas øin).
-
->> Provu uzi C-b æe linikomenco. Øi devas movi al la fino de la
- antaýa linio. Tio okazas æar øi movas reen trans la novlinian
- signon.
-
-C-f povas movi trans novlinion analogie kiel C-b
-
->> Uzu C-b por vidi kie estas la kursoro.
- Poste uzu C-f kelkfoje por reveni æe la linifinon.
- Poste faru unu C-f pli por transiri en la sekvantan linion.
-
-Kiam vi pasas trans la supron aý malsupron de la ekrano, la teksto
-transranda þoviøas sur la ekranon. Tio estas nomata "rulumado". Øi
-ebligas movi la kursoron al specifita loko en la teksto sen perdi øin
-(la kursoron) de sur la ekrano.
-
->> Provu uzi C-n por movi la kursoron de sur la malsupro de la ekrano,
- kaj vidu kio okazas.
-
-Se movado per signoj estas tro malrapida, moviøu per vortoj. M-f
-(Meta-f) movas je unu vorto posten kaj M-b movas je unu vorto reen.
-
->> Tajpu kelkfoje M-f kaj M-b.
-
-Kiam vi estas meze de vorto, M-f movas al la fino de la vorto. Kiam
-vi estas en intervorta spaco, M-f movas al la fino de la sekva vorto.
-M-b faras analogie en la mala direkto.
-
->> Tajpu M-f kaj M-b kelkfoje, intermiksante kun C-f kaj C-b, por vidi
- la efikon de M-f kaj M-b el diversaj lokoj ene kaj inter vortoj.
-
-Rimarku la analogion inter C-f kaj C-b unuflanke, kaj M-f kaj M-b
-aliflanke. Tre ofte Meta-signoj servas por funkcioj rilataj al unuoj
-difinitaj lingve (vortoj, frazoj, alineoj), dum la stiraj C-signoj
-funkcias sur elementaj unuoj sendependaj de la enhavo (signopozicioj,
-linioj, ktp.).
-
-Tiu analogio validas ankaý por linioj kaj frazoj: C-a kaj C-e movas al
-la komenco aý fino de linio, kaj M-a kaj M-e movas al la komenco aý
-fino de frazo.
-
->> Provu kelkajn C-a, poste kelkajn C-e.
- Provu kelkajn M-a, poste kelkajn M-e.
-
-Observu kiel ripetaj C-a faras nenion pli ol unufoje, dum ripetaj M-a
-plu movas je unu frazo pluen. Kvankam la analogio ne estas plena, æiu
-ordono kondutas nature.
-
-La loko de la kursoro en la teksto estas nomata "punkto" (angle
-"point"). Alidire, la kursoro montras sur la ekrano kie "punkto"
-estas en la teksto.
-
-Jen resumo de simplaj ordono por movi la kursoron, inklude la ordonojn
-por moviøi per vortoj kaj frazoj:
-
- C-f Moviøu sekven je unu signopozicio
- C-b Moviøu reen je unu signopozicio
-
- M-f Moviøu sekven je unu vorto
- M-b Moviøu antaýen je unu vorto
-
- C-n Moviøu en la malsuran linion
- C-p Moviøu en la suran linion
-
- C-a Moviøu al la linikomenco
- C-e Moviøu al la linifino
-
- M-a Moviøu al la komenco de la frazo
- M-e Moviøu al la fino de la frazo
-
->> Provu æiujn æi ordonojn, nun po kelkfoje por praktiki. Ili estas
- la plej ofte uzataj ordonoj.
-
-Du aliaj kursormovaj ordonoj estas M-< (Meta Malpli-ol), kiu movas al
-la komenco de la tuta teksto, kaj M-> (Meta Pli-ol), kiu movas al la
-fino de la tuta teksto.
-
-Æe la plejmulto de terminaloj, la "<" estas super la komo, do vi devas
-uzi la majuskligan klavon por tajpi øin. Æe tiuj terminaloj vi ankaý
-devas uzi la majuskligan klavon por tajpi M-<; sen la majuskliga klavo
-rezultus "M-," (Meta-komo).
-
->> Provu tajpi M-< nune, por moviøi al la komenco de la lernilo.
- Poste uzu C-v multfoje por reveni æi tien.
-
->> Provu tajpi M-> nune, por moviøi al la fino de la lernilo.
- Poste uzu M-v multfoje por reveni æi tien.
-
-Vi ankaý povas movi la kursoron per la sagoklavoj, se via terminalo
-havas ilin. Ni tamen rekomendas ke vi lernu C-b, C-f, C-n kaj C-p pro
-tri kialoj. Unue, ili funkcias æe æia terminalo. Due, kiam vi
-kutimiøos al Emakso, vi trovos ke tajpi tiujn stirsignojn estas pli
-rapida ol tajpi la sagoklavojn (æar vi ne devas formovi viajn manojn
-de la normala tajpada pozicio). Trie, kiam vi kutimiøos uzi tiujn
-stirajn ordonojn, vi facile lernos uzi ankaý aliajn kursormovajn
-ordonojn.
-
-La plejparto da Emaksaj ordonoj akceptas nombran argumenton; por la
-plejparto da ordonoj, øi funkcias kiel ripetilo. Por indiki al ordono
-la nombron de ripetoj, tajpu C-u kaj sekve la ciferojn antaý ol tajpi
-la ordonon. Se vi havas META-klavon (aý EDIT-, aý Alt-klavon), eblas
-ankaý alia metodo por doni nombran argumenton: tajpu la ciferojn
-premtenante la META-klavon. Ni rekomendas lerni la metodon de C-u æar
-øi funkcias æe æia terminalo. La nombra argumento ankaý estas nomata
-"prefiksa argumento", æar la argumenton oni tajpas antaý la koncerna
-ordono.
-
-Ekzemple, C-u 8 C-f movas vin al la oka signo sekvanta.
-
->> Uzu C-n aý C-p kun nombra argumento por movi la kursoron en apudan
- linion per sola ordono.
-
-La plejparto da ordonoj uzas la nombran argumenton kiel ripetilon, sed
-iuj ordonoj øin uzas alicele. Kelkaj ordonoj (tamen neniu el la
-lernitaj) uzas øin kiel indikilon -- la ekzisto de prefiksa argumento,
-sendepende de øia valoro, igas la ordonon agi alimaniere.
-
-C-v kaj M-v estas alispeca escepto. Kiam vi donas al ili argumenton,
-ili rulumas la ekranon supren aý suben je tiom da linioj, anstataý je
-ekranplenoj. Ekzemple, C-u 8 C-v rulumas la ekranon je 8 linioj.
-
->> Tajpu C-u 8 C-v nun.
-
-Æi tio devis rulumi la ekranon je 8 linioj supren. Se vi deziras
-retrorulumi øin suben, vi povas doni argumenton al M-v.
-
-Se vi uzas Emakson sub grafika fenestrosistemo, ekz-e X11 aý
-MS-Windows, øi devas havi altan ortograman regionon nomatan rulumskalo
-æe la (mal)dekstra flanko de la Emaksa fenestro. Vi povas rulumi la
-tekston klakante per la muso en la rulumskalo.
-
->> Provu premi la mezan butonon (de la muso) æe la supro de la
- emfazata regiono interne de la rulumskalo. Tio devus rulumi la
- tekston øis pozicio determinita per tio, kiom alte aý malalte vi
- alklakis.
-
->> Provu movi la muson supren kaj suben, tenante premita la mezan
- musbutonon. Vi vidos ke la teksto rulumas supren kaj suben laý
- tio, kiel vi movas la muson.
-
-
-* SE EMAKSO SVENIS
-------------------
-
-Se Emakso æesis respondi al viaj ordonoj, vi povas sendanøere øin
-malbloki tajpante C-g. Vi povas uzi C-g por haltigi ordonon kiu
-plenumiøas tro longe.
-
-Vi ankaý povas uzi C-g por forigi nombran argumenton aý la komencon de
-ordono kiun vi ne deziras fini.
-
->> Tajpu C-u 100 por fari nombran argumenton 100, sekve tajpu C-g.
- Nun tajpu C-f. Øi devas movi je nur unu signo, æar vi forigis la
- argumenton per C-g.
-
-Se vi erare tajpis <ESC> (la eskapklavon), vi povas vin malembarasi de
-øi per C-g.
-
-
-* MALÞALTITAJ ORDONOJ
----------------------
-
-Iuj Emaksaj ordonoj estas malþaltitaj por ke komencantoj ne uzu ilin
-akcidente.
-
-Se vi tajpas iun el la malþaltitaj ordonoj, Emakso eligas mesaøon
-indikantan la tajpitan ordonon, kaj demandas æu vere vi volas uzi øin.
-
-Se vi intencas uzi la ordonon, tajpu spaceton responde al la demando.
-Normale, se vi ne deziras plenumi la malþaltitan ordonon, respondu per
-"n".
-
->> Tajpu C-x C-l (kiu estas malþaltita ordono), kaj tajpu "n" responde
- al la demando.
-
-
-* FENESTROJ
------------
-
-En Emakso vi povas havi plurajn fenestrojn montrantajn sian propran
-tekston. Ni klarigos poste kiel uzi plurajn fenestrojn. Sed nun ni
-klarigu kiel forigi nebezonatajn fenestrojn kaj reveni al la simpla
-unufenestra redaktado. Tio estas facila:
-
- C-x 1 Unu fenestro (t.e., forigu æiujn aliajn fenestrojn)
-
-Tio estas STIR-x kaj poste la cifero 1. "C-x 1" pligrandigas la
-fenestron enhavantan la kursoron, tiel ke øi okupu la tutan ekranon.
-Øi malaperigas æiujn aliajn fenestrojn.
-
->> Movu la kursoron en æi tiun linion kaj tajpu C-u 0 C-l.
->> Tajpu C-h k C-f.
- Vidu kiel æi tiu fenestro malkreskas, dum nova fenestro aperas por
- montri instrukcion pri la C-f ordono.
-
->> Tajpu C-x 1 kaj vidu la instrukcian fenestron malaperi.
-
-Tiu ordono malsimilas la aliajn ordonojn kiujn vi lernis antaýe æar øi
-konsistas el du signoj. Øin komencas la signo STIR-x. Ekzistas tuta
-serio da ordonoj kiuj komenciøas per STIR-x; multaj el ili koncernas
-fenestrojn, dosierojn, bufrojn, kaj rilatajn aferojn. Tiuj ordonoj
-estas du, tri aý kvar signojn longaj.
-
-
-* ENÞOVO KAJ FORVIÞO
---------------------
-
-Se vi deziras enþovi tekston, simple øin tajpu. Signojn kiujn oni
-povas vidi, ekzemple A, 7, *, ktp, Emakso traktas kiel tekston kaj
-enmetas tuj. Tajpu <Return> (la enigan klavon) por enigi linifinilon.
-
-Por forviþi la ¼us tajpitan signon tajpu <Retroviþu>. <Retroviþu>
-estas tiu klavo de la klavaro, kiun oni ankaý ekster Emakso normale
-uzas por forigi la ¼us tajpitan signon. Kutime øi estas granda klavo
-unu aý du vicojn super Return-klavo, kaj eble estas markita per
-"Delete", "Del" aý "Backspace".
-
-Se tiu klavo estas markita per "Backspace" (retropaþo), tiam øuste øin
-oni uzu por <Retroviþu>. Se krome estas alia klavo, markita <Delete>,
-øi ne estas <Retroviþu>.
-
-Øenerale, <Retroviþu> estas tiu klavo kiu forviþas la signon tuj antaý
-la nuna kursorloko.
-
->> Faru æi tion nun -- tajpu kelkajn signojn, poste forviþu ilin
- tajpante kelkajn <Retroviþu>. Ne timu difekti æi tiun dosieron; vi
- ne þanøos la originalan lernilon. Æi tio estas nur ties labora
- kopio por vi.
-
-Kiam linio da teksto iøas pli longa ol la ekrana linio, la teksta
-linio transiras sur la sekvan ekranan linion. Retroklino ("\") -- aý,
-en grafika fenestrosistemo, kurba sageto -- en la dekstra marøeno
-indikas tian transiron.
-
->> Enigu tekston øis øi atingos la dekstran marøenon, kaj plu enigu.
- Vi vidos transiron en la sekvan linion.
-
->> Ripete <Retroviþu> por remallongigi la tekstan linion øis la longo
- de unu ekrana linio denove. La transiro malaperas.
-
-Vi povas forviþi linifinan signon tiel same kiel iun ajn signon.
-Forviþo de linifinilo inter du linioj kunigas ilin en unu linion. Se
-la rezulta kunigita linio estas pli longa ol la ekrana larøo, øi
-aperos kun transiro.
-
->> Movu la kursoron al la komenco de linio kaj tajpu <Retroviþu>. La
- linio kuniøos kun la ¼usa linio.
-
->> Tajpu <Return> por reenigi la linifinilon kiun vi ¼us forviþis.
-
-Memoru ke vi povas doni ripetilon al plejparto da Emaksaj ordonoj; tio
-koncernas ankaý tekstajn signojn. Ripetilo æe teksta signo enigas øin
-plurfoje.
-
->> Provu tion nun -- tajpu "C-u 8 *" por enigi "********".
-
-Vi lernis la plej fundamentan metodon por tajpi en Emakso kaj por
-korekti erarojn. Vi povas forviþi per vortoj aý per linioj. Jen
-resumo de forviþaj ordonoj:
-
- <Retroviþu> forviþu la signon ¼us antaý la kursoro
- C-d forviþu la signon tuj post la kursoro
-
- M-<Retroviþu> for¼etu la vorton ¼us antaý la kursoro
- M-d for¼etu la vorton tuj post la kursoro
-
- C-k for¼etu de la kursorloko øis la linifino
- M-k for¼etu de la kursorloko øis la frazfino
-
-Rimarku ke <Retroviþu> kaj C-d rilate al M-<Retroviþu> kaj M-d etendas
-la analogion komencitan de C-f kaj M-f (nu, <Retroviþu> ne vere estas
-stirsigno, sed ni ne estu tro pedantaj). C-k kaj M-k iom similas al
-C-e kaj M-e, sed rilate al linioj anstataý frazoj.
-
-Vi ankaý povas for¼eti iun ajn parton de la bufro per unu senvaria
-metodo. Moviøu al unu ekstrema¼o de tiu parto, kaj tajpu "C-@" (aý
-"C-SPC", "SPC" simbolas spaceton). Moviøu al la alia ekstrema¼o, kaj
-tajpu C-w. Tio for¼etas la tutan tekston inter la du lokoj.
-
->> Movu la kursoron al la V æe la komenco de la antaýa alineo.
->> Tajpu C-SPC. Emakso devas montri mesaøon: "Mark set" ("Markite")
- æe la fundo de la ekrano.
->> Movu la kursoron al la o en "ekstrema¼o", en la dua linio de la
- alineo.
->> Tajpu C-w. Tio for¼etos la tekston komenciøantan æe la V, kaj
- finiøantan ¼us antaý la o.
-
-La diferenco inter "for¬ETI" kaj "forVIÞI" ion konsistas en tio, ke vi
-povas re-enþovi "for¼etitajn" a¼ojn, sed ne "forviþitajn" a¼ojn.
-Re-enþovo de for¼etita teksto nomiøas "en¼eto" (angle "yanking").
-Øenerale, la ordonoj por forigi multe da teksto øin "for¼etas" (do,
-ili ankaý ebligas øin "en¼eti"); male, la ordonoj por forviþi nur unu
-signon, aý nur blankajn liniojn kaj spacetojn, ne konservas la
-forigitan tekston (kaj oni ne povas øin en¼eti).
-
->> Movu la kursoron al la komenco de nemalplena linio. Poste tajpu
- C-k por for¼eti la tekston de tiu linio.
->> Tajpu C-k duafoje. Vi vidos ke øi for¼etas la linifinilon
- sekvantan tiun linion.
-
-Rimarku ke unuopa C-k for¼etas la enhavon de la linio, kaj dua C-k
-for¼etas la linion mem kaj igas la postajn liniojn þoviøi supren. C-k
-traktas nombran argumenton speciale: øi for¼etas tiom da linioj KAJ
-ilian enhava¼on. Æi tio ne estas simpla ripetado. C-u 2 C-k for¼etas
-du liniojn kaj iliajn linifinojn; tajpi C-k dufoje ne farus tion.
-
-Reenigi for¼etitan tekston nomiøas "en¼etado". Vi povas en¼eti la
-for¼etitan tekston aý en la saman lokon de kie øi estis for¼etita, aý
-en alian lokon de la redaktata teksto, aý eæ en alian dosieron. Vi
-povas en¼eti la tekston kelkfoje por fari plurajn kopiojn de øi.
-
-Por repreni la laste for¼etitan tekston kaj enigi øin tien kie la
-kursoro nune estas, tajpu "C-y" (de la angla vorto "yank").
-
->> Provu øin: tajpu C-y por en¼eti la tekston.
-
-Atentu ke se vi tujsekve faras plurajn C-k, æiuj for¼etata¼oj
-konserviøas kune, por ke oni povu en¼eti æiujn æi liniojn per unu C-y.
-
->> Faru æi tion nun, tajpu C-k kelkfoje.
-
-Nun, por repreni tiun for¼etitan tekston:
-
->> Tajpu C-y. Poste movu la kursoron je kelkaj linioj suben kaj tajpu
- C-y denove. Nun vi scias kiel kopii iom da teksto.
-
-Kion fari se vi, havante iom da teksto en¼etota, for¼etas ion alian?
-C-y en¼etus la pli ¼usan for¼eta¼on. Sed la antaýa teksto ne estas
-perdita. Vi povas re-en¼eti øin per la ordono M-y. Farinte C-y por
-en¼eti la plej ¼usan for¼eta¼on, tajpu M-y por anstataýigi la
-en¼etitan tekston per pli frua for¼eta¼o. Tajpadu M-y denove, kaj unu
-post la alia en¼etiøos pli fruaj for¼eta¼oj. Trovinte la seræatan
-pecon, vi ne bezonas fari ion por konservi øin. Simple daýrigu vian
-redaktadon, kaj lasu la en¼etitan tekston tie kie øi estas.
-
-Se vi uzos M-y sufiæe da fojoj, vi revenos al la komenca loko (la plej
-¼usa for¼eta¼o).
-
->> For¼etu linion, moviøu ien, for¼etu alian linion.
- Poste uzu C-y por en¼eti reen la duan for¼etitan linion.
- Poste uzu M-y kaj la unua for¼etita linio anstataýigos øin.
- Uzu M-y plue kaj rigardu kion vi akiras. Daýrigu øis la reapero de
- la dua for¼etita linio, kaj poste de kelkaj pli. Se vi deziras, vi
- povas doni al M-y pozitivajn kaj negativajn argumentojn.
-
-
-* MALFARADO
------------
-
-Se vi þanøis la tekston, kaj sekve decidas ke tio estis eraro, vi
-povas malfari la þanøon per la "malfaru"-ordono, C-x u (de la angla
-"undo").
-
-Normale, C-x u malfaras la þanøojn faritajn per unu ordono; se vi
-tujsekve ripetas la ordonon C-x u kelkfoje, æiu ripeto malfaras unu
-plian ordonon.
-
-Sed estas du esceptoj: ordonoj kiuj ne þanøas la tekston ne estas
-atentataj (tiuj inkludas kursormovajn kaj rulumadajn ordonojn), kaj
-memenigaj signoj kutime ariøas en grupojn po øis 20. (Tio malpliigas
-la tajpadojn de C-x u necesajn por malfari tekstenigon.)
-
->> For¼etu æi-linion per C-k, sekve tajpu C-x u kaj øi devas reaperi.
-
-C-_ estas alternativa malfara ordono; øi funkcias same kiel C-x u, sed
-øi estas pli facila por plurfoja tajpado sinsekva. La malavantaøo de
-C-_ estas ke iuj klavaroj malhavas evidentan metodon por tajpi øin.
-Tial ni provizas ankaý C-x u. Æe iu klavaroj vi povas ricevi C-_
-tajpante / dum vi premtenas STIR-klavon.
-
-Nombra argumento æe C-_ aý C-x u agas kiel ripetilo.
-
-Vi povas malfari forviþon de teksto egale bone kiel vi povas malfari
-for¼eton de teksto. La diferenco inter forviþo kaj for¼eto koncernas
-la eblon en¼eti per C-y; øi ne ekzistas por malfaro.
-
-
-* DOSIEROJ
------------
-
-Por persistigi la redaktatan tekston, necesas meti øin en dosieron.
-Alie, øi pereos kiam via Emaksa procezo finiøos. Por meti vian
-tekston en dosieron, necesas "trovi" la dosieron antaý ol enigi la
-tekston. (Tio ankaý estas nomata "viziti" la dosieron; angle "find,
-visit a file".)
-
-Trovi dosieron signifas ke vi igas la enhavon de la dosiero atingebla
-per Emakso. Plurrilate, øi estas kvazaý vi redaktus la dosieron mem.
-Tamen, la þanøoj kiujn vi faras per Emakso ne persistiøas øis kiam vi
-"konservos" (angle "save") la dosieron. Vi povas konservi la dosieron
-por ne lasi duonþanøitan dosieron æe la sistemo kiam vi ne deziras
-tion. Eæ kiam vi konservas, Emakso lasas la originalan dosieron sub
-þanøita nomo por la eventualo ke vi poste decidos ke viaj þanøoj estis
-eraraj.
-
-Se vi rigardos apud la fundon de la ekrano vi vidos linion kiun
-komencas kaj finas strekoj; komence "--:-- TUTORIAL.eo" aý io simila.
-Tiu parto de la ekrano normale montras la nomon de la vizitata
-dosiero. Øuste nun, vi vizitas dosieron nomatan "TUTORIAL.eo" kiu
-estas via propra kopio de la Emaksa lernilo. Kiam vi trovas dosieron
-per Emakso, la nomo de tiu dosiero aperas æe tiu sama loko.
-
-Unu aparta¼o de la dosiertrova ordono estas, ke vi devas indiki kiun
-dosiernomon vi deziras. Ni diras ke la ordono "legas argumenton de la
-terminalo" (æi-okaze la argumento estas la dosiernomo). Post kiam vi
-tajpis la ordonon
-
- C-x C-f Trovu dosieron
-
-Emakso petas ke vi tajpu la dosiernomon. La dosiernomo kiun vi tajpas
-aperas sur la plej malsupra linio de la ekrano. Tiu linio estas
-nomata "la bufreto" (angle "minibuffer") kiam øi estas uzata por tia
-speco de enigado. Vi povas uzi ordinarajn Emaksajn redaktajn ordonojn
-por redakti la dosiernomon.
-
-Dum vi enigas la dosiernomon (aý iun ajn bufretan enigon), vi povas
-aboli la ordonon per C-g.
-
->> Tajpu C-x C-f, kaj sekve C-g. Æi tio abolas la bufreton, kaj ankaý
- abolas la ordonon "C-x C-f" kiu uzis la bufreton. Do vi ne trovis
- dosieron.
-
-Fininte enigi la dosiernomon, tajpu <Return>. Tiam eklaboros la
-ordono C-x C-f, kaj trovos la dosieron kiun vi elektis. La bufreto
-malaperos kiam la C-x C-f ordono finiøos.
-
-Post eta tempo la enhavo de la dosiero aperas sur la ekrano, kaj vi
-povas redakti la enhavon. Kiam vi deziras persistigi viajn þanøojn,
-tajpu la ordonon
-
- C-x C-s konServu (angle "save") la dosieron
-
-Tio kopias la tekston el interne de Emakso en la dosieron. Æe la unua
-konservado, Emakso renomas la originalan dosieron per nova nomo por ke
-øi ne perdiøu. La nova nomo estas farata per aldono de "~" al la fino
-de la originala dosiernomo.
-
-Fininte la konservadon, Emakso montras la nomon de la dosiero
-skribita. Konservu sufiæe ofte, por ne perdi multe da laboro se la
-sistemo paneos.
-
->> Tajpu C-x C-s, por konservi vian kopion de la lernilo.
- Emakso devas montri la mesaøon "Wrote ...TUTORIAL.eo" (Skribis
- ...TUTORIAL.eo) æe la fundo de la ekrano.
-
-Vi povas trovi ekzistantan dosieron, por vidigi aý redakti øin. Vi
-ankaý povas trovi dosieron kiu ankoraý ne ekzistas. Æi tio estas la
-maniero por krei dosieron per Emakso: trovu la dosieron, komence
-malplenan, kaj sekve ekenigu la tekston por la dosiero. Kiam vi petos
-"konservi" la dosieron, Emakso vere kreos la dosieron kun la teksto
-kiun vi enigis. De tiam vi povos opinii ke vi redaktas jam
-ekzistantan dosieron.
-
-
-* BUFROJ
---------
-
-Se vi trovas duan dosieron per C-x C-f, la unua dosiero restas interne
-de Emakso. Vi povas reiri al øi retrovante øin denove per C-x C-f.
-Tio ebligas al vi meti plurajn dosierojn en Emakson.
-
->> Kreu dosieron nomatan "umo" tajpante "C-x C-f umo <Return>".
- Poste enigu iom da teksto, redaktu øin, kaj konservu "umo"n
- tajpante "C-x C-s".
- Fine, tajpu "C-x C-f TUTORIAL.eo <Return>" por reveni al la
- lernilo.
-
-Emakso tenas la tekston de æiu dosiero en objekto nomata "bufro".
-Trovo de dosiero kreas novan bufron interne de Emakso. Por vidi
-liston de la bufroj kiuj nune ekzistas en via Emakso-procezo, tajpu
-
- C-x C-b Listigu bufrojn
-
->> Provu C-x C-b nun.
-
-Vi vidas, ke æiu bufro havas nomon, kaj ke øi ankaý eble havas
-dosiernomon por la dosiero kies enhavon øi tenas. ÆIU teksto kiun vi
-vidas en Emaksa fenestro estas æiam parto de iu bufro.
-
->> Tajpu C-x 1 por forigi la liston de bufroj.
-
-Se vi havas plurajn bufrojn, je æiu momento nur nur unu el ili estas
-"la kuranta": tiu, kiun vi redaktas. Se vi volas redakti alian
-bufron, vi bezonas "transiri" en øin. Se la celata bufro respondas al
-dosiero, vi povas transiri per vizito al øi: C-x C-f ... Sed estas
-pli facila metodo: uzi la ordonon "C-x b", donante al øi la nomon de
-la celata bufro.
-
->> Tajpu "C-x b umo <Return>" por transiri en la bufron "umo",
- entenantan la tekston de la dosiero "umo".
- Poste tajpu "C-x b TUTORIAL.eo <Return>" por reveni en la lernilon.
-
-Plej ofte, la bufronomo estas egala al la nomo de øia dosiero (sen la
-dosiera parto). Tamen, ne æiam tio estas vera. La listo de bufroj
-farita per "C-x C-b" æiam vidigas al vi la nomojn de æiuj bufroj.
-
-ÆIU teksto kiun vi vidas en Emaksa fenestro estas æiam parto de iu
-bufro. Tamen iuj bufroj ne respondas al dosieroj. Ekzemple, la bufro
-nomata "*Buffer List*" (Listo de Bufroj) ne havas dosieron. Øi estas
-la bufro enhavanta la liston de bufroj faritaj per la ordono C-x C-b.
-Ankaý la bufro "*Messages*" respondas al neniu dosiero; øi entenas la
-mesaøojn aperintajn en la funda linio dum la Emaksa seanco.
-
->> Tajpu "C-x b *Messages* <Return>" por vidigi la bufron de mesaøoj.
- Poste tajpu "C-x b TUTORIAL.eo <Return>" por reveni en la lernilon.
-
-Se vi þanøas la tekston de unu dosiero, kaj sekve trovas alian
-dosieron, æi tio ne konservas la unuan dosieron. Øiaj þanøoj restas
-interne de Emakso, en la bufro de tiu dosiero. La kreado aý redaktado
-de la bufro de la dua dosiero ne efikas la bufron de la unua dosiero.
-Æi tio estas utilega, sed øi ankaý signifas ke vi bezonas oportunan
-metodon por konservi la bufron de la unua dosiero. Estas øena devi
-revenadi en øin per C-x C-f nur por konservi øin per C-x C-s. Tial ni
-havas
-
- C-x s Konservu iom da bufroj.
-
-C-x s demandas vin pri æiu þanøita bufro kiun vi ne konservis. Øi
-demandas vin, pri æiu tia bufro, æu konservi la bufron.
-
->> Enigu linion da teksto, kaj sekve tajpu C-x s.
- Emakso devas demandi vin æu øi konservu la bufron "TUTORIAL.eo".
- Jesu tajpante "y" (de la angla "yes").
-
-
-* ETENDI LA ORDONARON
----------------------
-
-Ekzistas multege pli da Emaksaj ordonoj ol eblas meti sur æiuj el la
-stiraj kaj meta-aj signoj. Emakso solvas tiun problemon per la
-X-ordonoj (de la angla eXtend, "etendo"). Estas du specoj da ili:
-
- C-x Signa etendo. Sekvata de unu signo.
- M-x Nomhava ordona etendo. Sekvata de plena nomo.
-
-Æi tiuj estas la ordonoj ja utilaj, sed malpli oftaj ol la ordonoj
-kiujn vi jam lernis. Vi jam vidis du el ili: la dosierajn ordonojn
-C-x C-f por "trovi" kaj C-x C-s por "konservi". Alia ekzemplo estas
-la ordono por fini Emaksan seancon -- la ordono C-x C-c. (Ne timu
-perdi faritajn þanøojn; C-x C-c proponas konservi æiun þanøitan
-dosieron antaý ol æesigi Emakson.)
-
-C-z estas la ordono por eliri Emakso *provizore* -- tiel ke vi povas
-reveni en la saman Emaksan seancon poste.
-
-Sur sistemoj kiuj permesas øin, C-z "provizore æesigas" Emakson; t.e.
-øi revenas en la þelon sed ne detruas Emakson. Je la plej komunaj
-þeloj, vi povas reaktivigi Emakson per la ordono "fg" (de la angla
-"foreground") aý per "%emacs".
-
-Sur sistemoj kiuj ne permesas provizoran æesigon, C-z kreas sub-þelon
-sub Emakso por doni al vi þancon lanæi aliajn programojn kaj reiri al
-Emakso poste; øi ne vere "eliras" el Emakso. Æi-okaze, la þela ordono
-"exit" (eliru) estas la kutima maniero reiri al Emakso de la sub-þelo.
-
-La ordonon C-x C-c uzu por adiaýi. Øi estas ankaý la ordono uzenda
-por eliri Emakson lanæitan per retpoþta programo aý alia simila
-utila¼o, æar tiuj eble ne scias kiel trakti provizoran æesigon de
-Emakso. Tamen, ordinare, se vi ne estas tuj adiaýonta, preferindas
-provizore æesigi Emakson per C-z anstataý eliri Emakson.
-
-Ekzistas multe da ordonoj C-x. Jen listo de tiuj kiujn vi jam konas:
-
- C-x C-f Trovu dosieron.
- C-x C-s Konservu dosieron.
- C-x C-b Listigu bufrojn.
- C-x C-c Æesigu Emakson.
- C-x 1 Forigu æiujn fenestrojn krom unu.
- C-x u Malfaru.
-
-Nomhavajn etenditajn ordonojn oni uzas eæ malpli ofte, aý uzas ilin
-nur en kelkaj reøimoj. Ekzemplo estas la ordono "replace-string"
-(anstataýigu-æenon), kiu anstataýigas unu æenon je alia tutbufre.
-Kiam vi tajpas M-x, Emakso demandas de vi æe la fundo de la ekrano la
-nomon de la ordono; æi-okaze, "replace-string". Simple tajpu
-"repl s<TAB>" kaj Emakso kompletigos la nomon. Finu la ordonnomon
-per <Return>.
-
-La ordono replace-string postulas du argumentojn -- la anstataýigOTan
-kaj la anstataýigONTan æenojn. Æiun argumenton finu per <Return>.
-
->> Movu la kursoron al la blanka linio du liniojn sub æi tiu.
- Poste tajpu "M-x repl s<Return>linio<Return>peco<Return>".
-
- Rimarku kiel tiu æi linio þanøiøis: vi anstataýigis la vorton
- l-i-n-i-o per "peco" kie ajn øi aperis, de post la komenca loko de
- la kursoro.
-
-
-* AÝTOMATA KONSERVADO
----------------------
-
-Kiam vi faris þanøojn en dosiero, sed ankoraý ne konservis ilin, ili
-povus perdiøi se via komputilo paneos. Por protekti vin de tio,
-Emakso periode "aýtokonservas" æiujn dosierojn kiun vi redaktas. La
-nomo de aýtokonservita dosiero havas la signon "#" komence kaj fine;
-ekzemple, se via dosiero estas nomata "hello.c", øia aýtokonservita
-dosiero nomiøos "#hello.c#". Kiam vi konservos la dosieron
-normalmaniere, Emakso malkreos øian aýtokonservitan dosieron.
-
-Por reakiri vian aýtokonservitajn redakta¼ojn post paneo,
-normalmaniere "trovu" la dosieron (per la nomo de la dosiero kiun vi
-redaktis, ne per la nomo de la aýtokonservita dosiero) kaj poste tajpu
-"yes<Return>" por konfirmi ke vi volas uzi la aýtomate konservitan
-datumon.
-
-
-* E¦A AREO
-----------
-
-Se vi tajpas plursignan ordonon malrapide, Emakso montras øin al vi æe
-la fundo de la ekrano en areo nomata la "e¶a areo". La e¶a areo
-enhavas la plej malsupran linion de la ekrano.
-
-
-* REØIMLINIO
--------------
-
-La linio tuj super la e¶a areo estas nomata la "reøimlinio". La
-reøimlinio montras ion similan al æi tio:
-
---:** TUTORIAL.eo 63% L749 (Fundamental)-----------------------
-
-Tiu linio donas al vi utilan informon pri la stato de Emakso kaj la
-redaktata teksto.
-
-Vi jam scias kion signifas la dosiernomo -- øi estas la dosiero kiun
-vi trovis. -NN%-- montras vian nunan lokon en la teksto; øi signifas
-ke NN elcentoj de la teksto estas supren de la supro de la ekrano. Se
-la supro de la dosiero estas sur la ekrano, øi montras --Top--
-anstataý -- 0%--. Se la malsupro de la teksto estas sur la ekrano, øi
-montras --Bot--. Se vi rigardas tekston tiom malgrandan ke æiom da øi
-aperas en la ekrano, la reøimlinio montras --All--.
-
-La L kun ciferoj indikas la pozicion alimaniere: ili indikas la
-kurantan lininumeron de "punkto".
-
-La steloj æe la komenco signifas ke vi þanøis la tekston. Antaý la
-þanøoj, kiam vi ekvizitas aý konservis dosieron, en tiu parto de la
-reøimlinio estas neniaj steloj, nur strekoj.
-
-La enkrampa parto de la reøimlinio montras al vi kiujn redaktadajn
-reøimojn vi uzas. La defaýlta reøimo estas "Fundamental" (fundamenta)
-kiun vi uzas nun. Øi estas ekzemplo pri "æefreøimo".
-
-Emakso havas multajn diversajn reøimojn. Iuj el ili estas por redakti
-diversajn lingvojn kajaý specojn de teksto, ekzemple Lisp-reøimo,
-Teksta-reøimo, ktp. Æiam unu kaj nur unu æefreøimo estas aktiva, kaj
-øia nomo æiam aperas en la reøimlinio øuste kie "Fundamental" estas
-nun.
-
-Æiu æefreøimo igas iujn ordonojn agi malsame. Ekzemple, estas ordonoj
-por krei komentojn en programo, kaj æar æiu programlingvo havas
-malsaman ideon pri tio, kiel komento aspektu, æiu æefreøimo devas
-enigi komentojn malsame. Æiu æefreøimo estas la nomo de etenda
-ordono, per kiu vi povas þalti tiun reøimon. Ekzemple,
-"M-x fundamental-mode" estas ordono por þalti la Fundamentan reøimon.
-
-Se vi redaktos tekston (esperantan, anglan ktp), ekzemple æi tiun
-dosieron, al vi eble konvenos Teksta-reøimo.
-
->> Tajpu M-x text-mode<Return>.
-
-Ne maltrankviliøu, la Emaksaj ordonoj kiujn vi jam lernis malmulte
-þanøiøas. Sed vi povas observi ke M-f kaj M-b nun traktas apostrofojn
-kial parton de vortoj. Antaýe, en Fundamenta reøimo, M-f kaj M-b
-traktis apostrofojn kiel vortajn disigilojn.
-
-Æefreøimoj kutime faras tiajn subtilajn þanøojn: la plejmulto da
-ordonoj faras "la saman taskon" en æiu æefreøimo, sed ili funkcias
-iomete malsame.
-
-Por vidi dokumentaron pri via nuna æefreøimo, tajpu C-h m.
-
->> Per kelkaj C-u C-v loku æi tiun linion æe la supro de la ekrano.
->> Tajpu C-h m, por vidi kiel la Teksta reøimo diferencas disde la
- Fundamenta reøimo.
->> Tajpu C-x 1 por forigi la dokumentaron for de la ekrano.
-
-Æefreøimojn oni nomas æefaj æar ekzistas ankaý "kromreøimoj".
-Kromreøimoj ne estas alternativoj kontraý la æefreøimoj, nur negravaj
-modifoj al ili. Æiun kromreøimon oni povas þalti aý malþalti,
-sendepende de æiuj aliaj kromreøimoj, kaj sendepende de la æefreøimo.
-Do vi povas uzi neniom da kromreøimoj, aý unu kromreøimon, aý ian ajn
-kombina¼on de kelkaj kromreøimoj.
-
-Unu utilega kromreøimo, precipe por redakti homlingvan tekston
-(esperantan, anglan ktp), estas la reøimo de Aýtomata Linifaldo (Auto
-Fill mode). Kiam øi estas þaltita, Emakso aýtomate rompas la linion
-inter vortoj æiufoje kiam la enigata tekstolinio iøas tro larøa.
-
-Por þalti la reøimon de Aýtomata Linifaldo tajpu
-"M-x auto fill mode<Return>". Kiam la reøimo estas þaltita, vi povas
-malþalti øin denove tajpante "M-x auto fill mode<Return>". Se la
-reøimo estas malþaltita, tiu ordono þaltas øin, kaj se øi estas
-þaltita, tiu ordono malþaltas øin. Ni diras ke la ordono "transþaltas
-la reøimon".
-
->> Tajpu "M-x auto file mode<Return>". Poste enigi linion el "asdf ",
- ripete, øis vi vidos øin dividita en du liniojn. Vi devas enigi
- spacetojn inter "asdf", æar la Aýtomata Linifaldo rompas liniojn
- nur æe spacetoj.
-
-Normale la marøeno estas post 70 signoj, sed vi povas þanøi tion per
-la ordono C-x f. Vi devus doni la marøenon kiu vi deziras por nombra
-argumento.
-
->> Tajpu C-x f kun la argumento 20. (C-u 2 0 C-x f).
- Tajpu ia tekston kaj rigardu kiel Emakso faldas liniojn po 20
- signoj. Refiksu la marøenon al 70 per C-x f.
-
-Se vi faras þanøojn meze de alineo, la Aýtomata Linifalda reøimo ne
-refaldas øin por vi.
-Por rearanøi la alineon, tajpu M-q (Meta-q) dum la kursoro estas
-interne de la alineo.
-
->> Movu la kursoron en la antaýan alineon kaj tajpu M-q.
-
-
-* SERÆADO
----------
-
-Emakso povas seræi aperojn de æenoj (tiuj estas aroj da apudaj signoj
-aý vortoj), aý antaýen tra la teksto, aý malantaýen. Seræi æenon
-estas kursormova ordono; øi movas la kursoron al la sekvanta loko kie
-la æeno aperas.
-
-La Emaksa seræa ordono diferencas de la seræaj ordonoj de la plimulto
-da redaktiloj per tio, ke øi estas "dumtajpa". Tio signifas ke la
-seræo okazas dum vi tajpas la æenon por priseræi.
-
-La ordono por komenci seræon estas C-s por la seræo antaýen, kaj C-r
-por la seræo malantaýen. SED ATENDU! Ankoraý ne provu ilin nun.
-
-Kiam vi tajpos C-s, vi vidos la æenon "I-search" aperi invite en la
-e¶a areo. Æi tio informas vin, ke Emakso estas en la dumtajpa seræo,
-atendante ke vi tajpu la æenon kies aperon vi deziras trovi. <Return>
-finas seræon.
-
->> Nun tajpu C-s por komenci seræon. MALRAPIDE, unuliterope, tajpu la
- vorton "kursoro", paýzante post æiu tajpita signo por vidi, kio
- okazas al la kursoro.
- Nun vi estas seræinta por "kursoro", unufoje.
->> Tajpu C-s denove, por seræi la sekvan aperon de "kursoro".
->> Nun tajpu <Backspace> kvarfoje kaj rigardu kiamaniere la kursoro
- moviøas.
->> Tajpu <Return> por fini la seræon.
-
-Æu vi vidis, kio okazis? Emakso, en dumtajpa seræo, penas iri al la
-apero de la æeno kiun vi jam tajpis. Por iri al la sekvanta apero de
-"kursoro" nur tajpu C-s denove. Se nenia ajn apero ekzistas, Emakso
-pepas kaj informas vin ke la seræo æi-foje "malsukcesis". Ankaý C-g
-finus la seræon.
-
-RIMARKU: Æe iuj sistemoj, C-s senmovigas la ekranon kaj vi vidos ne
-plu da eligo de Emakso. Æi tio indikas ke operaciuma "trajto" nomata
-"fluregulado" interkaptis la C-s kaj ne permesas al øi trapasi al
-Emakso. Por removebligi la ekranon, tajpu C-q. Konsultu la sekcion
-"Spontaneous Entry to Incremental Search" en la Emaksa manlibro por
-konsilo pri tio, kiel trakti æi tiun "trajton".
-
-Se, meze de dumtajpa seræo, vi tajpos <Retroviþu>, vi rimarkos ke la
-lasta signo en la seræata æeno forviþiøas, kaj la seræo retroiras al
-la ¼usa loko de la seræo. Ekzemple, supozu ke vi tajpis "k", por
-seræi la unuan aperon de "k". Nun se vi tajpus "u, la kursoro moviøus
-al la unua apero de "ku". Nun tajpu <Retroviþu>. Æi tio forigos la
-"u" de el la seræata æeno, kaj la kursoro moviøos reen al la unua
-apero de "k".
-
-Se, meze de dumtajpa seræo, vi tajpos STIRan aý META-signon
-(esceptante kelkajn signojn, specialajn en la seræo, ekzemple C-s kaj
-C-r), la seræo iøos finita.
-
-La C-s komencas seræon kiu celas iun ajn aperon de la seræata æeno
-POST la nuna kursorloko. Se vi deziras seræi ion supre en la teksto,
-tajpu C-r anstataýe. Æio dirita pri C-s validas pri C-r, krom ke la
-direkto de la seræo estas inversa.
-
-
-* MULTAJ FENESTROJ
-------------------
-
-Unu el la agrablaj trajtoj de Emakso estas ke vi povas havi plurajn
-fenestrojn sur la ekrano samtempe.
-
->> Movu la kursoron al tiu æi linio kaj tajpu "C-u 0 C-l" (kun Stira
- lo, ne Stira unu).
-
->> Nun tajpu "C-x 2", kio fendos la ekranon en du fenestrojn.
- Ambaý fenestroj vidigas æi tiun lernilon. La kursoro restas en la
- supra fenestro.
-
->> Tajpu C-M-v por rulumi la malsupran fenestron
- (Se vi ne havas veran Meta-klavon, tajpu Esc C-v.)
-
->> Tajpu "C-x o" ("o" de la angla vorto "other", "alia") por movi la
- kursoron en la malsupran fenestron.
->> Uzu C-v kaj M-v en la malsupra fenestro por rulumi øin.
- Daýrigu legi æi tiun instrukcion en la supra fenestro.
-
->> Tajpu C-x o denove por movi la kursoron reen en la supran fenestron.
- La kursoro en la supra fenestro estas øuste kie øi estis antaýe.
-
-Vi povas plu uzi C-x o por moviøi inter fenestroj. Æiu fenestro havas
-sian propran kursorlokon, sed nur unu fenestro ja montras la kursoron.
-Æiuj el la ordinaraj redaktaj ordonoj apartenas al la fenestro kiu
-enhavas la kursoron. Ni nomas tiun la "elektita fenestro".
-
-La ordono C-M-v estas utilega kiam vi redaktas tekston en unu fenestro
-kaj uzas la alian fenestron nur por konsulti. Tiel vi æiam povas havi
-la kursoron en la fenestro kie vi redaktas, kaj laýbezone rulumi tra
-la alia fenestro per C-M-v.
-
-C-M-v estas ekzemplo de STIR-META-signo. Se vi havas veran
-META-klavon, vi povas tajpi C-M-v premante ambaý STIR kaj META, kaj
-tajpante v. Ne gravas, æu STIR aý META "venas unue," æar ili ambaý
-funkcias kiel modifiloj de la signo kiun vi tajpas.
-
-Se vi ne havas veran META-klavon, kaj uzas <ESC> anstataýe, la ordo
-gravas: vi devas tajpi <ESC> kaj poste C-v, æar "C-ESC v" ne funkcias.
-Tiel estas æar <ESC> estas ne modifilo, sed memstara signo.
-
->> Tajpu "C-x 1" (en la supra fenestro) por forigi la malsupran
- fenestron.
-
-(Se vi tajpus C-x 1 en la malsupra fenestro, tio forigus la supran.
-Pensu pri tiu ordono kiel "restigu nur unu fenestron -- la fenestron
-en kiu mi jam estas.")
-
-Ne estas nepra¼o havi la saman bufron en ambaý fenestroj. Se vi uzas
-"C-x C-f" por trovi dosieron en unu fenestro, la alia fenestro ne
-þanøiøas. Vi povas trovi dosieron sendepende en æiu fenestro.
-
-Jen alia maniero uzi du fenestrojn por montri du malsamajn aferojn:
-
->> Tajpu "C-x 4 C-f", kaj sekve la nomon de unu el viaj dosieroj.
- Finu per <Return>. Rimarku ke la elektita dosiero aperas en la
- malsupra fenestro. Ankaý la kursoro iras tien.
-
->> Tajpu "C-x o" por retroiri en la supran fenestron, kaj "C-x 1" por
- forigi la malsupran fenestron.
-
-
-* REKURSIAJ REDAKTAJ NIVELOJ
-----------------------------
-
-Iam vi eniros ion nomatan "rekursia redakta nivelo". Tio estas
-indikata per ortaj krampoj en la reøimlinio, æirkaý la rondaj krampoj
-de la nomo de la æefreøimo. Ekzemple, vi eble vidos [(Fundamental)]
-anstataý (Fundamental).
-
-Por eliri el la rekursia redakta nivelo, tajpu Esc Esc Esc. Tio estas
-universala "elira" ordono. Vi ankaý povas uzi øin por forigi kromajn
-fenestrojn, aý por eliri el la bufreto.
-
->> Tajpu "M-x" por eniri la bufreton; kaj poste tajpu "Esc Esc Esc"
- por eliri.
-
-Oni ne povas uzi C-g por eliri el rekursia redakta nivelo. Tiel estas
-æar C-g estas uzata por aboli ordonojn kaj argumentojn INTERNE DE la
-rekursia redakta nivelo.
-
-
-* KIEL AKIRI PLUAN HELPON
--------------------------
-
-En æi tiu lernilo ni penis provizi nur tiom da informo, kiom necesas
-por ebligi al vi ekuzi Emakson. Emakso disponigas tiom da ebloj, ke
-oni ne povas prezenti æiom da ili æi tie. Tamen, vi eble dezirus
-lerni plu pri Emakso, æar øi havas multajn aliajn utilajn trajtojn.
-Emakso provizas ordonojn por legi dokumenta¼on pri Emaksaj ordonoj.
-Æiuj el tiuj æi "helpaj" ordonoj komenciøas per la signo C-h, kiu
-estas nomata "la Help-signo".
-
-Por uzi la Helpajn ordonojn, tajpu la signon C-h, kaj sekve signon
-indikantan kian helpon vi deziras. Se vi estas vere perdita, tajpu
-C-h ? kaj Emakso montros al vi la specojn de helpo kiujn øi povas
-provizi. Se vi tajpis C-h kaj decidas ke vi ne deziras helpon, simple
-tajpu C-g por aboli øin.
-
-(En iuj lokoj oni þanøas la signifon de la signo C-h. Oni prefere ne
-faru tion por æiuj uzantoj, do vi rajtas plendi al la sistemestro.
-Dume, se C-h ne montras mesaøon pri helpo æe la fundo de la ekrano,
-provu tajpi la F1-klavon aý "M-x help <Return>" anstataýe.)
-
-La plej baza HELPA rimedo estas "C-h c". Tajpu C-h, la signon c, kaj
-ordonan signon aý sekvencon; sekve de tio Emakso montras koncizegan
-priskribon pri la ordono.
-
->> Tajpu C-h c C-p.
- En la e¶a areo devas aperi proksimume tia mesaøo:
-
- C-p runs the command previous-line
-
-Æi tio diras al vi la "nomon de la funkcio". Funkciaj nomoj servas
-æefe por agordi kaj etendi Emakson. Sed æar funkciaj nomoj estas
-elektitaj por indiki kion la ordono faras, ili ankaý servas kiel
-koncizega priskribo -- sufiæa por rememorigi vin pri ordonoj kiujn vi
-jam lernis.
-
-Ankaý la plursignaj ordonoj, ekzemple "C-x C-s" kaj "<ESC>v", estas
-egale eblaj post C-h c.
-
-Por akiri pli da informo pri ordono, uzu C-h k anstataý C-h c.
-
->> Tajpu C-h k C-p.
-
-Æi tio montras la plenan priskribon de la funkcio, aldone al øia nomo,
-en Emaksa fenestro. Fininte legi la eliga¼on, tajpu "C-x 1" por
-forigi la helptekston. Ne nepras fari tion tuj. Vi povas redakti
-konsultante la helptekston, kaj poste tajpi C-x 1.
-
-Jen iom da aliaj utilaj elektoj por C-h:
-
- C-h f Priskribu funkcion. Vi tajpas la nomon de la funkcio.
-
->> Provu tajpi C-h f previous-line<Return>.
- Æi tio vidigas æiom da la informo kiun Emakso havas pri la funkcio
- efektiviganta la C-p ordonon.
-
- C-h a Rilate al Ordono ("à propos"). Tajpu þlosilvorton kaj
- Emakso listigos æiujn el la ordonoj kies nomoj enhavas
- tiun þlosilvorton. Vi povas alvoki tiajn ordonoj per
- META-x. Por iom da ordonoj, Rilate al Ordono ankaý
- listigos unu- aý dusignan sekvencon alvokantan la
- saman ordonon.
-
->> Tajpu C-h a file<Return>.
-
-Sekve de æi tio vi vidos en aparta fenestro liston da æiuj M-x ordonoj
-enhavantaj "file" en sia nomo. Vi vidos signajn ordonojn listigitaj
-apud la respondaj ordonnomoj, ekzemple "C-x C-f" kaj "C-x C-w" apud
-"find-file" kaj "write-file".
-
->> Tajpu C-M-v por rulumi la helpfenestron. Faru æi tion kelkfoje.
->> Tajpu C-x 1 por forigi la helpfenestron.
-
- C-h i Vidigu dialogan manlibron (t.n. "Info"). Æi tiu
- ordono transportos vin en specialan bufron, nomatan
- "*info*", kie vi povos legi instrukciojn pri la
- paka¼oj instalitaj en via sistemo. Ekzemple, tajpu
- "m emacs <Return>" por legi la manlibron pri Emakso.
- Se vi neniam antaýe uzis Info, tajpu "?", kaj Emakso
- gvidos vin tra la prezento de la ebloj de la informa
- reøimo. Finleginte æi tiun lernilon, uzu la
- Info-manlibron kiel vian æefan dokumenta¼on.
-
-
-* KROMAJ FUNKCIOJ
------------------
-
-Pluajn informojn pri Emakso vi povas trovi foliumante ties manlibron,
-æu paperan (libroforman) aý dialogan (en Info -- uzu la Help-menuon aý
-tajpu "F10 h r"). Du funkcioj kiujn vi probable aparte aprezos estas
-la kompletigo, þparanta tajpadon, kaj dired, faciliganta manipuladojn
-dosierajn.
-
-Kompletigo estas rimedo por eviti redundan tajpadon. Ekzemple, se vi
-volas transiri en la bufron *Messages*, sufiæas tajpi "C-x b *M<Tab>"
-kaj Emakso kompletigos la bufronomon per tiom da signoj, kiom øi povos
-determini surbaze de tio, kion vi jam tajpis. La kompletigo estas
-priskribita en la Info-manlibro pri Emakso en la nodo "Completion".
-
-Dired ebligas al vi listigi dosierujon (kaj eventuale, ties
-subdosierujojn), kaj moviøi en tiu listo vizitante, alinomante,
-forigante kaj alimaniere manipulante la dosierojn. Dired estas
-priskribita en la Info-manlibro pri Emakso en la nodo "Dired".
-
-La manlibro priskribas ankaý multajn aliajn aparta¼ojn de Emakso.
-
-
-* FINO
-------
-
-Memoru, por definitive eliri el Emakso uzu C-x C-c. Por eliri en la
-þelon provizore, tiel ke vi povu reveni en Emakson poste, uzu C-z.
-
-Æi tiu lernilo estas farita kun la intenco esti komprenebla por æiu
-nova uzanto, do se vi trovis ion ajn malklara, ne restu kulpigante vin
-mem -- plendu! La adreso por la Esperanta Traduka Teamo estas
-<translation-team-eo@lists.sourceforge.net>.
-
-
-* KOPIADO
----------
-
-Æi tiu lernilo devenas el longa vico da Emaksaj instruaj dosieroj ekde
-la dosiero verkita de Stuart Cracraft por la originala Emakso.
-
-Æi tiu versio de la lernilo, same kiel GNU Emakso, estas metita sub
-kopirajton, kaj venas kun permeso por disdoni kopiojn se certaj
-kondiæoj estas observataj:
-
- Copyright (C) 1985, 1999, 2001-2002, 2005, 2007-2011
- Free Software Foundation, Inc.
-
- Æi tiu dosiero estas parto de "GNU Emacs".
-
- "GNU Emacs" estas libera programverko; vi povas øin pludistribui
- kaj/aý modifi je la kondiæoj de la GNUa Øenerala Publika Permesilo,
- eldonita de "Free Software Foundation", laý la versio 3 de tiu
- Permesilo aý, se vi preferas, ajna posta versio.
-
- Ni distribuas æi tiun programon esperante ke øi estos utila, tamen
- SEN IA AJN GARANTIO, i.a. sen la implica garantio pri
- SURMERKATIGEBLO aý TAÝGECO POR IU KONKRETA CELO. Pliajn detalojn
- vidu en la GNUa Øenerala Publika Permesilo.
-
- Ekzemplero de la GNUa Øenerala Publika Permesilo devas esti
- liverita al vi kun æi tiu programo; se vi øin ne ricevis, turnu vin
- al: Free Software Foundation, Inc., 51 Franklin Street, Fifth
- Floor, Boston, MA 02110-1301, USA.
-
-Bonvole legu la dosieron COPYING kaj sekve donu kopiojn de GNU Emakso
-al viaj amikoj. Helpu ekstermi programaran obstrukcismon
-("proprietigon") per uzado, verkado kaj kunhavigo de libera
-programaro!
-
-Æi tiun lernilon esperantigis D. Dale Gulledge; la tradukon reviziis
-kaj kompletigis Sergio B. Pokrovskij.
-
---- end of TUTORIAL.eo ---
-
-;;; Local Variables:
-;;; coding: latin-3
-;;; End:
+Lernilo pri Emacs. Vidu finon por kondiĉoj pri kopii.
+Mallonga lernilo pri Emakso (Emacs). -- La uzokondiĉojn vd ĉe la fino.
+
+Emaksaj ordonoj ĝenerale uzas aŭ la STIR-klavon (ofte markitan "Ctrl"
+aŭ "CTL"), aŭ la META-klavon (ofte markitan "EDIT" aŭ "Alt"). Prefere
+ol plene skribi tion ĉiufoje, ni uzos la sekvajn mallongigojn:
+
+ C-<signo> signifas "premante la STIR-klavon tajpu la signon <signo>".
+ Do, C-f estus: premtenu la STIR-klavon kaj tajpu f.
+
+ M-<signo> signifas "premante la META-klavon (aŭ EDIT- aŭ Alt-klavon)
+ tajpu <signo>n. Se vi havas nek META- nek EDIT- nek
+ Alt-klavon, anstataŭe premu kaj malpremu la Esc-klavon kaj
+ poste tajpu <signo>n. Ni skribas <ESC> por la Esc-klavo.
+
+GRAVA NOTO: por fini la Emaksan seancon, tajpu C-x C-c. (Du signoj.)
+En ĉi tiu lernilo, la signoj ">>" ĉe la maldekstra marĝeno rekomendas
+al vi tuj provi uzi ordonon. Ekzemple:
+<<Blank lines inserted here by startup of help-with-tutorial>>
+[Mezo de paĝo malplenas pro instruaj kialoj. La teksto pluas sube.]
+>> Nun tajpu C-v (Vidu sekvantan ekranplenon) por vidigi la sekvan
+ ekranplenon. (Procedu: tenante premita la STIR-klavon tajpu v).
+ De nun, ripetu ĉi tion ĉiun fojon kiam vi finlegos la ekranon.
+
+Notu ke estas dulinia komunaĵo inter la tujsekvaj ekranplenoj; tio
+donas kontinuecon por faciligi la legadon.
+
+Antaŭ ĉio vi bezonas scii kiel moviĝi de loko al loko en la teksto.
+Vi jam povas moviĝi je unu ekrano antaŭen per C-v. Por moviĝi
+malantaŭen je unu ekrano, tajpu M-v (premu la META-klavon kaj tajpu v,
+aŭ tajpu <ESC>c se vi ne havas META-, EDIT- aŭ Alt-klavon).
+
+>> Provu tajpi M-v kaj sekve C-v kelkfoje.
+
+
+* RESUMO
+--------
+
+La sekvaj ordonoj servas por foliumi ekranplenojn:
+
+ C-v Moviĝu antaŭen je unu ekranpleno
+ M-v Moviĝu malantaŭen je unu ekranpleno
+ C-l Viŝu la ekranon kaj reeligu la tutan tekston, aranĝante
+ ĝin ĉirkaŭ la kursoro lokita centre de la ekrano.
+ (Tiu estas C-L, la stira lo; ne C-1, la stira unu.)
+
+>> Trovu la kursoron, kaj notu ĝian kuntekston. Tajpu C-l. Retrovu
+ la kursoron kaj notu ke ĝi restas en la sama kunteksto.
+
+
+* BAZAJ RIMEDOJ POR REGI KURSORON
+---------------------------------
+
+Foliumi per ekranplenoj estas utila afero, sed kiel oni moviĝu al
+preciza loko en la teksto sur la ekrano?
+
+Estas kelkaj metodoj por fari tion. Oni povas uzi la sagoklavojn, sed
+pli produktive estas teni la manojn en la normala pozicio kaj uzi la
+ordonojn C-p, C-b, C-f, kaj C-n. Ĉiu de tiuj ordonoj movas la
+kursoron je unu vertikalo aŭ horizontalo en la koncerna direkto sur la
+ekrano. Ĉi tiu tabelo montras tiujn kvar ordonojn kaj kien ili movas
+la kursoron:
+
+ Al la antaŭa linio, C-p
+ (angle: Previous line)
+ :
+ :
+ Antaŭen, C-b .... Nuna loko de la kursoro .... Sekven, C-f
+ (ang. Backward) : (ang. Forward)
+ :
+ Al la sekva linio, C-n
+ (angle: Next line)
+
+>> Movu la kursoron al la centra linio de la diagramo per C-n aŭ C-p.
+ Tajpu C-l por vidi la tutan diagramon vertikale centrigita sur la
+ ekrano.
+
+La literoj estas elektitaj laŭ la koncernaj anglaj vortoj: P el
+"previous", N el "next", B el "backward" kaj F el "forward". Tiuj
+estas la bazaj ordonoj por movi la kursoron, kaj vi uzos ilin ĉiam, do
+utilas al vi lerni ilin nune.
+
+>> Uzu C-n kelkfoje por mallevi la kursoron al ĉi tiu linio.
+
+>> Uzu C-f por avanci en la linion kaj sekve C-p por movi supren.
+ Atentu kion C-p faras kiam la kursoro estas meze de la linio.
+
+Ĉiu teksta linio finiĝas per novlinia signo, kiu disigas ĝin disde la
+sekva linio. La lasta linio en via dosiero devus havi novlinion ĉe la
+fino (sed Emacs ne postulas ĝin).
+
+>> Provu uzi C-b ĉe linikomenco. Ĝi devas movi al la fino de la
+ antaŭa linio. Tio okazas ĉar ĝi movas reen trans la novlinian
+ signon.
+
+C-f povas movi trans novlinion analogie kiel C-b
+
+>> Uzu C-b por vidi kie estas la kursoro.
+ Poste uzu C-f kelkfoje por reveni ĉe la linifinon.
+ Poste faru unu C-f pli por transiri en la sekvantan linion.
+
+Kiam vi pasas trans la supron aŭ malsupron de la ekrano, la teksto
+transranda ŝoviĝas sur la ekranon. Tio estas nomata "rulumado". Ĝi
+ebligas movi la kursoron al specifita loko en la teksto sen perdi ĝin
+(la kursoron) de sur la ekrano.
+
+>> Provu uzi C-n por movi la kursoron de sur la malsupro de la ekrano,
+ kaj vidu kio okazas.
+
+Se movado per signoj estas tro malrapida, moviĝu per vortoj. M-f
+(Meta-f) movas je unu vorto posten kaj M-b movas je unu vorto reen.
+
+>> Tajpu kelkfoje M-f kaj M-b.
+
+Kiam vi estas meze de vorto, M-f movas al la fino de la vorto. Kiam
+vi estas en intervorta spaco, M-f movas al la fino de la sekva vorto.
+M-b faras analogie en la mala direkto.
+
+>> Tajpu M-f kaj M-b kelkfoje, intermiksante kun C-f kaj C-b, por vidi
+ la efikon de M-f kaj M-b el diversaj lokoj ene kaj inter vortoj.
+
+Rimarku la analogion inter C-f kaj C-b unuflanke, kaj M-f kaj M-b
+aliflanke. Tre ofte Meta-signoj servas por funkcioj rilataj al unuoj
+difinitaj lingve (vortoj, frazoj, alineoj), dum la stiraj C-signoj
+funkcias sur elementaj unuoj sendependaj de la enhavo (signopozicioj,
+linioj, ktp.).
+
+Tiu analogio validas ankaŭ por linioj kaj frazoj: C-a kaj C-e movas al
+la komenco aŭ fino de linio, kaj M-a kaj M-e movas al la komenco aŭ
+fino de frazo.
+
+>> Provu kelkajn C-a, poste kelkajn C-e.
+ Provu kelkajn M-a, poste kelkajn M-e.
+
+Observu kiel ripetaj C-a faras nenion pli ol unufoje, dum ripetaj M-a
+plu movas je unu frazo pluen. Kvankam la analogio ne estas plena, ĉiu
+ordono kondutas nature.
+
+La loko de la kursoro en la teksto estas nomata "punkto" (angle
+"point"). Alidire, la kursoro montras sur la ekrano kie "punkto"
+estas en la teksto.
+
+Jen resumo de simplaj ordono por movi la kursoron, inklude la ordonojn
+por moviĝi per vortoj kaj frazoj:
+
+ C-f Moviĝu sekven je unu signopozicio
+ C-b Moviĝu reen je unu signopozicio
+
+ M-f Moviĝu sekven je unu vorto
+ M-b Moviĝu antaŭen je unu vorto
+
+ C-n Moviĝu en la malsuran linion
+ C-p Moviĝu en la suran linion
+
+ C-a Moviĝu al la linikomenco
+ C-e Moviĝu al la linifino
+
+ M-a Moviĝu al la komenco de la frazo
+ M-e Moviĝu al la fino de la frazo
+
+>> Provu ĉiujn ĉi ordonojn, nun po kelkfoje por praktiki. Ili estas
+ la plej ofte uzataj ordonoj.
+
+Du aliaj kursormovaj ordonoj estas M-< (Meta Malpli-ol), kiu movas al
+la komenco de la tuta teksto, kaj M-> (Meta Pli-ol), kiu movas al la
+fino de la tuta teksto.
+
+Ĉe la plejmulto de terminaloj, la "<" estas super la komo, do vi devas
+uzi la majuskligan klavon por tajpi ĝin. Ĉe tiuj terminaloj vi ankaŭ
+devas uzi la majuskligan klavon por tajpi M-<; sen la majuskliga klavo
+rezultus "M-," (Meta-komo).
+
+>> Provu tajpi M-< nune, por moviĝi al la komenco de la lernilo.
+ Poste uzu C-v multfoje por reveni ĉi tien.
+
+>> Provu tajpi M-> nune, por moviĝi al la fino de la lernilo.
+ Poste uzu M-v multfoje por reveni ĉi tien.
+
+Vi ankaŭ povas movi la kursoron per la sagoklavoj, se via terminalo
+havas ilin. Ni tamen rekomendas ke vi lernu C-b, C-f, C-n kaj C-p pro
+tri kialoj. Unue, ili funkcias ĉe ĉia terminalo. Due, kiam vi
+kutimiĝos al Emakso, vi trovos ke tajpi tiujn stirsignojn estas pli
+rapida ol tajpi la sagoklavojn (ĉar vi ne devas formovi viajn manojn
+de la normala tajpada pozicio). Trie, kiam vi kutimiĝos uzi tiujn
+stirajn ordonojn, vi facile lernos uzi ankaŭ aliajn kursormovajn
+ordonojn.
+
+La plejparto da Emaksaj ordonoj akceptas nombran argumenton; por la
+plejparto da ordonoj, ĝi funkcias kiel ripetilo. Por indiki al ordono
+la nombron de ripetoj, tajpu C-u kaj sekve la ciferojn antaŭ ol tajpi
+la ordonon. Se vi havas META-klavon (aŭ EDIT-, aŭ Alt-klavon), eblas
+ankaŭ alia metodo por doni nombran argumenton: tajpu la ciferojn
+premtenante la META-klavon. Ni rekomendas lerni la metodon de C-u ĉar
+ĝi funkcias ĉe ĉia terminalo. La nombra argumento ankaŭ estas nomata
+"prefiksa argumento", ĉar la argumenton oni tajpas antaŭ la koncerna
+ordono.
+
+Ekzemple, C-u 8 C-f movas vin al la oka signo sekvanta.
+
+>> Uzu C-n aŭ C-p kun nombra argumento por movi la kursoron en apudan
+ linion per sola ordono.
+
+La plejparto da ordonoj uzas la nombran argumenton kiel ripetilon, sed
+iuj ordonoj ĝin uzas alicele. Kelkaj ordonoj (tamen neniu el la
+lernitaj) uzas ĝin kiel indikilon -- la ekzisto de prefiksa argumento,
+sendepende de ĝia valoro, igas la ordonon agi alimaniere.
+
+C-v kaj M-v estas alispeca escepto. Kiam vi donas al ili argumenton,
+ili rulumas la ekranon supren aŭ suben je tiom da linioj, anstataŭ je
+ekranplenoj. Ekzemple, C-u 8 C-v rulumas la ekranon je 8 linioj.
+
+>> Tajpu C-u 8 C-v nun.
+
+Ĉi tio devis rulumi la ekranon je 8 linioj supren. Se vi deziras
+retrorulumi ĝin suben, vi povas doni argumenton al M-v.
+
+Se vi uzas Emakson sub grafika fenestrosistemo, ekz-e X11 aŭ
+MS-Windows, ĝi devas havi altan ortograman regionon nomatan rulumskalo
+ĉe la (mal)dekstra flanko de la Emaksa fenestro. Vi povas rulumi la
+tekston klakante per la muso en la rulumskalo.
+
+>> Provu premi la mezan butonon (de la muso) ĉe la supro de la
+ emfazata regiono interne de la rulumskalo. Tio devus rulumi la
+ tekston ĝis pozicio determinita per tio, kiom alte aŭ malalte vi
+ alklakis.
+
+>> Provu movi la muson supren kaj suben, tenante premita la mezan
+ musbutonon. Vi vidos ke la teksto rulumas supren kaj suben laŭ
+ tio, kiel vi movas la muson.
+
+
+* SE EMAKSO SVENIS
+------------------
+
+Se Emakso ĉesis respondi al viaj ordonoj, vi povas sendanĝere ĝin
+malbloki tajpante C-g. Vi povas uzi C-g por haltigi ordonon kiu
+plenumiĝas tro longe.
+
+Vi ankaŭ povas uzi C-g por forigi nombran argumenton aŭ la komencon de
+ordono kiun vi ne deziras fini.
+
+>> Tajpu C-u 100 por fari nombran argumenton 100, sekve tajpu C-g.
+ Nun tajpu C-f. Ĝi devas movi je nur unu signo, ĉar vi forigis la
+ argumenton per C-g.
+
+Se vi erare tajpis <ESC> (la eskapklavon), vi povas vin malembarasi de
+ĝi per C-g.
+
+
+* MALŜALTITAJ ORDONOJ
+---------------------
+
+Iuj Emaksaj ordonoj estas malŝaltitaj por ke komencantoj ne uzu ilin
+akcidente.
+
+Se vi tajpas iun el la malŝaltitaj ordonoj, Emakso eligas mesaĝon
+indikantan la tajpitan ordonon, kaj demandas ĉu vere vi volas uzi ĝin.
+
+Se vi intencas uzi la ordonon, tajpu spaceton responde al la demando.
+Normale, se vi ne deziras plenumi la malŝaltitan ordonon, respondu per
+"n".
+
+>> Tajpu C-x C-l (kiu estas malŝaltita ordono), kaj tajpu "n" responde
+ al la demando.
+
+
+* FENESTROJ
+-----------
+
+En Emakso vi povas havi plurajn fenestrojn montrantajn sian propran
+tekston. Ni klarigos poste kiel uzi plurajn fenestrojn. Sed nun ni
+klarigu kiel forigi nebezonatajn fenestrojn kaj reveni al la simpla
+unufenestra redaktado. Tio estas facila:
+
+ C-x 1 Unu fenestro (t.e., forigu ĉiujn aliajn fenestrojn)
+
+Tio estas STIR-x kaj poste la cifero 1. "C-x 1" pligrandigas la
+fenestron enhavantan la kursoron, tiel ke ĝi okupu la tutan ekranon.
+Ĝi malaperigas ĉiujn aliajn fenestrojn.
+
+>> Movu la kursoron en ĉi tiun linion kaj tajpu C-u 0 C-l.
+>> Tajpu C-h k C-f.
+ Vidu kiel ĉi tiu fenestro malkreskas, dum nova fenestro aperas por
+ montri instrukcion pri la C-f ordono.
+
+>> Tajpu C-x 1 kaj vidu la instrukcian fenestron malaperi.
+
+Tiu ordono malsimilas la aliajn ordonojn kiujn vi lernis antaŭe ĉar ĝi
+konsistas el du signoj. Ĝin komencas la signo STIR-x. Ekzistas tuta
+serio da ordonoj kiuj komenciĝas per STIR-x; multaj el ili koncernas
+fenestrojn, dosierojn, bufrojn, kaj rilatajn aferojn. Tiuj ordonoj
+estas du, tri aŭ kvar signojn longaj.
+
+
+* ENŜOVO KAJ FORVIŜO
+--------------------
+
+Se vi deziras enŝovi tekston, simple ĝin tajpu. Signojn kiujn oni
+povas vidi, ekzemple A, 7, *, ktp, Emakso traktas kiel tekston kaj
+enmetas tuj. Tajpu <Return> (la enigan klavon) por enigi linifinilon.
+
+Por forviŝi la ĵus tajpitan signon tajpu <Retroviŝu>. <Retroviŝu>
+estas tiu klavo de la klavaro, kiun oni ankaŭ ekster Emakso normale
+uzas por forigi la ĵus tajpitan signon. Kutime ĝi estas granda klavo
+unu aŭ du vicojn super Return-klavo, kaj eble estas markita per
+"Delete", "Del" aŭ "Backspace".
+
+Se tiu klavo estas markita per "Backspace" (retropaŝo), tiam ĝuste ĝin
+oni uzu por <Retroviŝu>. Se krome estas alia klavo, markita <Delete>,
+ĝi ne estas <Retroviŝu>.
+
+Ĝenerale, <Retroviŝu> estas tiu klavo kiu forviŝas la signon tuj antaŭ
+la nuna kursorloko.
+
+>> Faru ĉi tion nun -- tajpu kelkajn signojn, poste forviŝu ilin
+ tajpante kelkajn <Retroviŝu>. Ne timu difekti ĉi tiun dosieron; vi
+ ne ŝanĝos la originalan lernilon. Ĉi tio estas nur ties labora
+ kopio por vi.
+
+Kiam linio da teksto iĝas pli longa ol la ekrana linio, la teksta
+linio transiras sur la sekvan ekranan linion. Retroklino ("\") -- aŭ,
+en grafika fenestrosistemo, kurba sageto -- en la dekstra marĝeno
+indikas tian transiron.
+
+>> Enigu tekston ĝis ĝi atingos la dekstran marĝenon, kaj plu enigu.
+ Vi vidos transiron en la sekvan linion.
+
+>> Ripete <Retroviŝu> por remallongigi la tekstan linion ĝis la longo
+ de unu ekrana linio denove. La transiro malaperas.
+
+Vi povas forviŝi linifinan signon tiel same kiel iun ajn signon.
+Forviŝo de linifinilo inter du linioj kunigas ilin en unu linion. Se
+la rezulta kunigita linio estas pli longa ol la ekrana larĝo, ĝi
+aperos kun transiro.
+
+>> Movu la kursoron al la komenco de linio kaj tajpu <Retroviŝu>. La
+ linio kuniĝos kun la ĵusa linio.
+
+>> Tajpu <Return> por reenigi la linifinilon kiun vi ĵus forviŝis.
+
+Memoru ke vi povas doni ripetilon al plejparto da Emaksaj ordonoj; tio
+koncernas ankaŭ tekstajn signojn. Ripetilo ĉe teksta signo enigas ĝin
+plurfoje.
+
+>> Provu tion nun -- tajpu "C-u 8 *" por enigi "********".
+
+Vi lernis la plej fundamentan metodon por tajpi en Emakso kaj por
+korekti erarojn. Vi povas forviŝi per vortoj aŭ per linioj. Jen
+resumo de forviŝaj ordonoj:
+
+ <Retroviŝu> forviŝu la signon ĵus antaŭ la kursoro
+ C-d forviŝu la signon tuj post la kursoro
+
+ M-<Retroviŝu> forĵetu la vorton ĵus antaŭ la kursoro
+ M-d forĵetu la vorton tuj post la kursoro
+
+ C-k forĵetu de la kursorloko ĝis la linifino
+ M-k forĵetu de la kursorloko ĝis la frazfino
+
+Rimarku ke <Retroviŝu> kaj C-d rilate al M-<Retroviŝu> kaj M-d etendas
+la analogion komencitan de C-f kaj M-f (nu, <Retroviŝu> ne vere estas
+stirsigno, sed ni ne estu tro pedantaj). C-k kaj M-k iom similas al
+C-e kaj M-e, sed rilate al linioj anstataŭ frazoj.
+
+Vi ankaŭ povas forĵeti iun ajn parton de la bufro per unu senvaria
+metodo. Moviĝu al unu ekstremaĵo de tiu parto, kaj tajpu "C-@" (aŭ
+"C-SPC", "SPC" simbolas spaceton). Moviĝu al la alia ekstremaĵo, kaj
+tajpu C-w. Tio forĵetas la tutan tekston inter la du lokoj.
+
+>> Movu la kursoron al la V ĉe la komenco de la antaŭa alineo.
+>> Tajpu C-SPC. Emakso devas montri mesaĝon: "Mark set" ("Markite")
+ ĉe la fundo de la ekrano.
+>> Movu la kursoron al la o en "ekstremaĵo", en la dua linio de la
+ alineo.
+>> Tajpu C-w. Tio forĵetos la tekston komenciĝantan ĉe la V, kaj
+ finiĝantan ĵus antaŭ la o.
+
+La diferenco inter "forĴETI" kaj "forVIŜI" ion konsistas en tio, ke vi
+povas re-enŝovi "forĵetitajn" aĵojn, sed ne "forviŝitajn" aĵojn.
+Re-enŝovo de forĵetita teksto nomiĝas "enĵeto" (angle "yanking").
+Ĝenerale, la ordonoj por forigi multe da teksto ĝin "forĵetas" (do,
+ili ankaŭ ebligas ĝin "enĵeti"); male, la ordonoj por forviŝi nur unu
+signon, aŭ nur blankajn liniojn kaj spacetojn, ne konservas la
+forigitan tekston (kaj oni ne povas ĝin enĵeti).
+
+>> Movu la kursoron al la komenco de nemalplena linio. Poste tajpu
+ C-k por forĵeti la tekston de tiu linio.
+>> Tajpu C-k duafoje. Vi vidos ke ĝi forĵetas la linifinilon
+ sekvantan tiun linion.
+
+Rimarku ke unuopa C-k forĵetas la enhavon de la linio, kaj dua C-k
+forĵetas la linion mem kaj igas la postajn liniojn ŝoviĝi supren. C-k
+traktas nombran argumenton speciale: ĝi forĵetas tiom da linioj KAJ
+ilian enhavaĵon. Ĉi tio ne estas simpla ripetado. C-u 2 C-k forĵetas
+du liniojn kaj iliajn linifinojn; tajpi C-k dufoje ne farus tion.
+
+Reenigi forĵetitan tekston nomiĝas "enĵetado". Vi povas enĵeti la
+forĵetitan tekston aŭ en la saman lokon de kie ĝi estis forĵetita, aŭ
+en alian lokon de la redaktata teksto, aŭ eĉ en alian dosieron. Vi
+povas enĵeti la tekston kelkfoje por fari plurajn kopiojn de ĝi.
+
+Por repreni la laste forĵetitan tekston kaj enigi ĝin tien kie la
+kursoro nune estas, tajpu "C-y" (de la angla vorto "yank").
+
+>> Provu ĝin: tajpu C-y por enĵeti la tekston.
+
+Atentu ke se vi tujsekve faras plurajn C-k, ĉiuj forĵetataĵoj
+konserviĝas kune, por ke oni povu enĵeti ĉiujn ĉi liniojn per unu C-y.
+
+>> Faru ĉi tion nun, tajpu C-k kelkfoje.
+
+Nun, por repreni tiun forĵetitan tekston:
+
+>> Tajpu C-y. Poste movu la kursoron je kelkaj linioj suben kaj tajpu
+ C-y denove. Nun vi scias kiel kopii iom da teksto.
+
+Kion fari se vi, havante iom da teksto enĵetota, forĵetas ion alian?
+C-y enĵetus la pli ĵusan forĵetaĵon. Sed la antaŭa teksto ne estas
+perdita. Vi povas re-enĵeti ĝin per la ordono M-y. Farinte C-y por
+enĵeti la plej ĵusan forĵetaĵon, tajpu M-y por anstataŭigi la
+enĵetitan tekston per pli frua forĵetaĵo. Tajpadu M-y denove, kaj unu
+post la alia enĵetiĝos pli fruaj forĵetaĵoj. Trovinte la serĉatan
+pecon, vi ne bezonas fari ion por konservi ĝin. Simple daŭrigu vian
+redaktadon, kaj lasu la enĵetitan tekston tie kie ĝi estas.
+
+Se vi uzos M-y sufiĉe da fojoj, vi revenos al la komenca loko (la plej
+ĵusa forĵetaĵo).
+
+>> Forĵetu linion, moviĝu ien, forĵetu alian linion.
+ Poste uzu C-y por enĵeti reen la duan forĵetitan linion.
+ Poste uzu M-y kaj la unua forĵetita linio anstataŭigos ĝin.
+ Uzu M-y plue kaj rigardu kion vi akiras. Daŭrigu ĝis la reapero de
+ la dua forĵetita linio, kaj poste de kelkaj pli. Se vi deziras, vi
+ povas doni al M-y pozitivajn kaj negativajn argumentojn.
+
+
+* MALFARADO
+-----------
+
+Se vi ŝanĝis la tekston, kaj sekve decidas ke tio estis eraro, vi
+povas malfari la ŝanĝon per la "malfaru"-ordono, C-x u (de la angla
+"undo").
+
+Normale, C-x u malfaras la ŝanĝojn faritajn per unu ordono; se vi
+tujsekve ripetas la ordonon C-x u kelkfoje, ĉiu ripeto malfaras unu
+plian ordonon.
+
+Sed estas du esceptoj: ordonoj kiuj ne ŝanĝas la tekston ne estas
+atentataj (tiuj inkludas kursormovajn kaj rulumadajn ordonojn), kaj
+memenigaj signoj kutime ariĝas en grupojn po ĝis 20. (Tio malpliigas
+la tajpadojn de C-x u necesajn por malfari tekstenigon.)
+
+>> Forĵetu ĉi-linion per C-k, sekve tajpu C-x u kaj ĝi devas reaperi.
+
+C-_ estas alternativa malfara ordono; ĝi funkcias same kiel C-x u, sed
+ĝi estas pli facila por plurfoja tajpado sinsekva. La malavantaĝo de
+C-_ estas ke iuj klavaroj malhavas evidentan metodon por tajpi ĝin.
+Tial ni provizas ankaŭ C-x u. Ĉe iu klavaroj vi povas ricevi C-_
+tajpante / dum vi premtenas STIR-klavon.
+
+Nombra argumento ĉe C-_ aŭ C-x u agas kiel ripetilo.
+
+Vi povas malfari forviŝon de teksto egale bone kiel vi povas malfari
+forĵeton de teksto. La diferenco inter forviŝo kaj forĵeto koncernas
+la eblon enĵeti per C-y; ĝi ne ekzistas por malfaro.
+
+
+* DOSIEROJ
+-----------
+
+Por persistigi la redaktatan tekston, necesas meti ĝin en dosieron.
+Alie, ĝi pereos kiam via Emaksa procezo finiĝos. Por meti vian
+tekston en dosieron, necesas "trovi" la dosieron antaŭ ol enigi la
+tekston. (Tio ankaŭ estas nomata "viziti" la dosieron; angle "find,
+visit a file".)
+
+Trovi dosieron signifas ke vi igas la enhavon de la dosiero atingebla
+per Emakso. Plurrilate, ĝi estas kvazaŭ vi redaktus la dosieron mem.
+Tamen, la ŝanĝoj kiujn vi faras per Emakso ne persistiĝas ĝis kiam vi
+"konservos" (angle "save") la dosieron. Vi povas konservi la dosieron
+por ne lasi duonŝanĝitan dosieron ĉe la sistemo kiam vi ne deziras
+tion. Eĉ kiam vi konservas, Emakso lasas la originalan dosieron sub
+ŝanĝita nomo por la eventualo ke vi poste decidos ke viaj ŝanĝoj estis
+eraraj.
+
+Se vi rigardos apud la fundon de la ekrano vi vidos linion kiun
+komencas kaj finas strekoj; komence "--:-- TUTORIAL.eo" aŭ io simila.
+Tiu parto de la ekrano normale montras la nomon de la vizitata
+dosiero. Ĝuste nun, vi vizitas dosieron nomatan "TUTORIAL.eo" kiu
+estas via propra kopio de la Emaksa lernilo. Kiam vi trovas dosieron
+per Emakso, la nomo de tiu dosiero aperas ĉe tiu sama loko.
+
+Unu apartaĵo de la dosiertrova ordono estas, ke vi devas indiki kiun
+dosiernomon vi deziras. Ni diras ke la ordono "legas argumenton de la
+terminalo" (ĉi-okaze la argumento estas la dosiernomo). Post kiam vi
+tajpis la ordonon
+
+ C-x C-f Trovu dosieron
+
+Emakso petas ke vi tajpu la dosiernomon. La dosiernomo kiun vi tajpas
+aperas sur la plej malsupra linio de la ekrano. Tiu linio estas
+nomata "la bufreto" (angle "minibuffer") kiam ĝi estas uzata por tia
+speco de enigado. Vi povas uzi ordinarajn Emaksajn redaktajn ordonojn
+por redakti la dosiernomon.
+
+Dum vi enigas la dosiernomon (aŭ iun ajn bufretan enigon), vi povas
+aboli la ordonon per C-g.
+
+>> Tajpu C-x C-f, kaj sekve C-g. Ĉi tio abolas la bufreton, kaj ankaŭ
+ abolas la ordonon "C-x C-f" kiu uzis la bufreton. Do vi ne trovis
+ dosieron.
+
+Fininte enigi la dosiernomon, tajpu <Return>. Tiam eklaboros la
+ordono C-x C-f, kaj trovos la dosieron kiun vi elektis. La bufreto
+malaperos kiam la C-x C-f ordono finiĝos.
+
+Post eta tempo la enhavo de la dosiero aperas sur la ekrano, kaj vi
+povas redakti la enhavon. Kiam vi deziras persistigi viajn ŝanĝojn,
+tajpu la ordonon
+
+ C-x C-s konServu (angle "save") la dosieron
+
+Tio kopias la tekston el interne de Emakso en la dosieron. Ĉe la unua
+konservado, Emakso renomas la originalan dosieron per nova nomo por ke
+ĝi ne perdiĝu. La nova nomo estas farata per aldono de "~" al la fino
+de la originala dosiernomo.
+
+Fininte la konservadon, Emakso montras la nomon de la dosiero
+skribita. Konservu sufiĉe ofte, por ne perdi multe da laboro se la
+sistemo paneos.
+
+>> Tajpu C-x C-s, por konservi vian kopion de la lernilo.
+ Emakso devas montri la mesaĝon "Wrote ...TUTORIAL.eo" (Skribis
+ ...TUTORIAL.eo) ĉe la fundo de la ekrano.
+
+Vi povas trovi ekzistantan dosieron, por vidigi aŭ redakti ĝin. Vi
+ankaŭ povas trovi dosieron kiu ankoraŭ ne ekzistas. Ĉi tio estas la
+maniero por krei dosieron per Emakso: trovu la dosieron, komence
+malplenan, kaj sekve ekenigu la tekston por la dosiero. Kiam vi petos
+"konservi" la dosieron, Emakso vere kreos la dosieron kun la teksto
+kiun vi enigis. De tiam vi povos opinii ke vi redaktas jam
+ekzistantan dosieron.
+
+
+* BUFROJ
+--------
+
+Se vi trovas duan dosieron per C-x C-f, la unua dosiero restas interne
+de Emakso. Vi povas reiri al ĝi retrovante ĝin denove per C-x C-f.
+Tio ebligas al vi meti plurajn dosierojn en Emakson.
+
+>> Kreu dosieron nomatan "umo" tajpante "C-x C-f umo <Return>".
+ Poste enigu iom da teksto, redaktu ĝin, kaj konservu "umo"n
+ tajpante "C-x C-s".
+ Fine, tajpu "C-x C-f TUTORIAL.eo <Return>" por reveni al la
+ lernilo.
+
+Emakso tenas la tekston de ĉiu dosiero en objekto nomata "bufro".
+Trovo de dosiero kreas novan bufron interne de Emakso. Por vidi
+liston de la bufroj kiuj nune ekzistas en via Emakso-procezo, tajpu
+
+ C-x C-b Listigu bufrojn
+
+>> Provu C-x C-b nun.
+
+Vi vidas, ke ĉiu bufro havas nomon, kaj ke ĝi ankaŭ eble havas
+dosiernomon por la dosiero kies enhavon ĝi tenas. ĈIU teksto kiun vi
+vidas en Emaksa fenestro estas ĉiam parto de iu bufro.
+
+>> Tajpu C-x 1 por forigi la liston de bufroj.
+
+Se vi havas plurajn bufrojn, je ĉiu momento nur nur unu el ili estas
+"la kuranta": tiu, kiun vi redaktas. Se vi volas redakti alian
+bufron, vi bezonas "transiri" en ĝin. Se la celata bufro respondas al
+dosiero, vi povas transiri per vizito al ĝi: C-x C-f ... Sed estas
+pli facila metodo: uzi la ordonon "C-x b", donante al ĝi la nomon de
+la celata bufro.
+
+>> Tajpu "C-x b umo <Return>" por transiri en la bufron "umo",
+ entenantan la tekston de la dosiero "umo".
+ Poste tajpu "C-x b TUTORIAL.eo <Return>" por reveni en la lernilon.
+
+Plej ofte, la bufronomo estas egala al la nomo de ĝia dosiero (sen la
+dosiera parto). Tamen, ne ĉiam tio estas vera. La listo de bufroj
+farita per "C-x C-b" ĉiam vidigas al vi la nomojn de ĉiuj bufroj.
+
+ĈIU teksto kiun vi vidas en Emaksa fenestro estas ĉiam parto de iu
+bufro. Tamen iuj bufroj ne respondas al dosieroj. Ekzemple, la bufro
+nomata "*Buffer List*" (Listo de Bufroj) ne havas dosieron. Ĝi estas
+la bufro enhavanta la liston de bufroj faritaj per la ordono C-x C-b.
+Ankaŭ la bufro "*Messages*" respondas al neniu dosiero; ĝi entenas la
+mesaĝojn aperintajn en la funda linio dum la Emaksa seanco.
+
+>> Tajpu "C-x b *Messages* <Return>" por vidigi la bufron de mesaĝoj.
+ Poste tajpu "C-x b TUTORIAL.eo <Return>" por reveni en la lernilon.
+
+Se vi ŝanĝas la tekston de unu dosiero, kaj sekve trovas alian
+dosieron, ĉi tio ne konservas la unuan dosieron. Ĝiaj ŝanĝoj restas
+interne de Emakso, en la bufro de tiu dosiero. La kreado aŭ redaktado
+de la bufro de la dua dosiero ne efikas la bufron de la unua dosiero.
+Ĉi tio estas utilega, sed ĝi ankaŭ signifas ke vi bezonas oportunan
+metodon por konservi la bufron de la unua dosiero. Estas ĝena devi
+revenadi en ĝin per C-x C-f nur por konservi ĝin per C-x C-s. Tial ni
+havas
+
+ C-x s Konservu iom da bufroj.
+
+C-x s demandas vin pri ĉiu ŝanĝita bufro kiun vi ne konservis. Ĝi
+demandas vin, pri ĉiu tia bufro, ĉu konservi la bufron.
+
+>> Enigu linion da teksto, kaj sekve tajpu C-x s.
+ Emakso devas demandi vin ĉu ĝi konservu la bufron "TUTORIAL.eo".
+ Jesu tajpante "y" (de la angla "yes").
+
+
+* ETENDI LA ORDONARON
+---------------------
+
+Ekzistas multege pli da Emaksaj ordonoj ol eblas meti sur ĉiuj el la
+stiraj kaj meta-aj signoj. Emakso solvas tiun problemon per la
+X-ordonoj (de la angla eXtend, "etendo"). Estas du specoj da ili:
+
+ C-x Signa etendo. Sekvata de unu signo.
+ M-x Nomhava ordona etendo. Sekvata de plena nomo.
+
+Ĉi tiuj estas la ordonoj ja utilaj, sed malpli oftaj ol la ordonoj
+kiujn vi jam lernis. Vi jam vidis du el ili: la dosierajn ordonojn
+C-x C-f por "trovi" kaj C-x C-s por "konservi". Alia ekzemplo estas
+la ordono por fini Emaksan seancon -- la ordono C-x C-c. (Ne timu
+perdi faritajn ŝanĝojn; C-x C-c proponas konservi ĉiun ŝanĝitan
+dosieron antaŭ ol ĉesigi Emakson.)
+
+C-z estas la ordono por eliri Emakso *provizore* -- tiel ke vi povas
+reveni en la saman Emaksan seancon poste.
+
+Sur sistemoj kiuj permesas ĝin, C-z "provizore ĉesigas" Emakson; t.e.
+ĝi revenas en la ŝelon sed ne detruas Emakson. Je la plej komunaj
+ŝeloj, vi povas reaktivigi Emakson per la ordono "fg" (de la angla
+"foreground") aŭ per "%emacs".
+
+Sur sistemoj kiuj ne permesas provizoran ĉesigon, C-z kreas sub-ŝelon
+sub Emakso por doni al vi ŝancon lanĉi aliajn programojn kaj reiri al
+Emakso poste; ĝi ne vere "eliras" el Emakso. Ĉi-okaze, la ŝela ordono
+"exit" (eliru) estas la kutima maniero reiri al Emakso de la sub-ŝelo.
+
+La ordonon C-x C-c uzu por adiaŭi. Ĝi estas ankaŭ la ordono uzenda
+por eliri Emakson lanĉitan per retpoŝta programo aŭ alia simila
+utilaĵo, ĉar tiuj eble ne scias kiel trakti provizoran ĉesigon de
+Emakso. Tamen, ordinare, se vi ne estas tuj adiaŭonta, preferindas
+provizore ĉesigi Emakson per C-z anstataŭ eliri Emakson.
+
+Ekzistas multe da ordonoj C-x. Jen listo de tiuj kiujn vi jam konas:
+
+ C-x C-f Trovu dosieron.
+ C-x C-s Konservu dosieron.
+ C-x C-b Listigu bufrojn.
+ C-x C-c Ĉesigu Emakson.
+ C-x 1 Forigu ĉiujn fenestrojn krom unu.
+ C-x u Malfaru.
+
+Nomhavajn etenditajn ordonojn oni uzas eĉ malpli ofte, aŭ uzas ilin
+nur en kelkaj reĝimoj. Ekzemplo estas la ordono "replace-string"
+(anstataŭigu-ĉenon), kiu anstataŭigas unu ĉenon je alia tutbufre.
+Kiam vi tajpas M-x, Emakso demandas de vi ĉe la fundo de la ekrano la
+nomon de la ordono; ĉi-okaze, "replace-string". Simple tajpu
+"repl s<TAB>" kaj Emakso kompletigos la nomon. Finu la ordonnomon
+per <Return>.
+
+La ordono replace-string postulas du argumentojn -- la anstataŭigOTan
+kaj la anstataŭigONTan ĉenojn. Ĉiun argumenton finu per <Return>.
+
+>> Movu la kursoron al la blanka linio du liniojn sub ĉi tiu.
+ Poste tajpu "M-x repl s<Return>linio<Return>peco<Return>".
+
+ Rimarku kiel tiu ĉi linio ŝanĝiĝis: vi anstataŭigis la vorton
+ l-i-n-i-o per "peco" kie ajn ĝi aperis, de post la komenca loko de
+ la kursoro.
+
+
+* AŬTOMATA KONSERVADO
+---------------------
+
+Kiam vi faris ŝanĝojn en dosiero, sed ankoraŭ ne konservis ilin, ili
+povus perdiĝi se via komputilo paneos. Por protekti vin de tio,
+Emakso periode "aŭtokonservas" ĉiujn dosierojn kiun vi redaktas. La
+nomo de aŭtokonservita dosiero havas la signon "#" komence kaj fine;
+ekzemple, se via dosiero estas nomata "hello.c", ĝia aŭtokonservita
+dosiero nomiĝos "#hello.c#". Kiam vi konservos la dosieron
+normalmaniere, Emakso malkreos ĝian aŭtokonservitan dosieron.
+
+Por reakiri vian aŭtokonservitajn redaktaĵojn post paneo,
+normalmaniere "trovu" la dosieron (per la nomo de la dosiero kiun vi
+redaktis, ne per la nomo de la aŭtokonservita dosiero) kaj poste tajpu
+"yes<Return>" por konfirmi ke vi volas uzi la aŭtomate konservitan
+datumon.
+
+
+* EĤA AREO
+----------
+
+Se vi tajpas plursignan ordonon malrapide, Emakso montras ĝin al vi ĉe
+la fundo de la ekrano en areo nomata la "eĥa areo". La eĥa areo
+enhavas la plej malsupran linion de la ekrano.
+
+
+* REĜIMLINIO
+-------------
+
+La linio tuj super la eĥa areo estas nomata la "reĝimlinio". La
+reĝimlinio montras ion similan al ĉi tio:
+
+--:** TUTORIAL.eo 63% L749 (Fundamental)-----------------------
+
+Tiu linio donas al vi utilan informon pri la stato de Emakso kaj la
+redaktata teksto.
+
+Vi jam scias kion signifas la dosiernomo -- ĝi estas la dosiero kiun
+vi trovis. -NN%-- montras vian nunan lokon en la teksto; ĝi signifas
+ke NN elcentoj de la teksto estas supren de la supro de la ekrano. Se
+la supro de la dosiero estas sur la ekrano, ĝi montras --Top--
+anstataŭ -- 0%--. Se la malsupro de la teksto estas sur la ekrano, ĝi
+montras --Bot--. Se vi rigardas tekston tiom malgrandan ke ĉiom da ĝi
+aperas en la ekrano, la reĝimlinio montras --All--.
+
+La L kun ciferoj indikas la pozicion alimaniere: ili indikas la
+kurantan lininumeron de "punkto".
+
+La steloj ĉe la komenco signifas ke vi ŝanĝis la tekston. Antaŭ la
+ŝanĝoj, kiam vi ekvizitas aŭ konservis dosieron, en tiu parto de la
+reĝimlinio estas neniaj steloj, nur strekoj.
+
+La enkrampa parto de la reĝimlinio montras al vi kiujn redaktadajn
+reĝimojn vi uzas. La defaŭlta reĝimo estas "Fundamental" (fundamenta)
+kiun vi uzas nun. Ĝi estas ekzemplo pri "ĉefreĝimo".
+
+Emakso havas multajn diversajn reĝimojn. Iuj el ili estas por redakti
+diversajn lingvojn kajaŭ specojn de teksto, ekzemple Lisp-reĝimo,
+Teksta-reĝimo, ktp. Ĉiam unu kaj nur unu ĉefreĝimo estas aktiva, kaj
+ĝia nomo ĉiam aperas en la reĝimlinio ĝuste kie "Fundamental" estas
+nun.
+
+Ĉiu ĉefreĝimo igas iujn ordonojn agi malsame. Ekzemple, estas ordonoj
+por krei komentojn en programo, kaj ĉar ĉiu programlingvo havas
+malsaman ideon pri tio, kiel komento aspektu, ĉiu ĉefreĝimo devas
+enigi komentojn malsame. Ĉiu ĉefreĝimo estas la nomo de etenda
+ordono, per kiu vi povas ŝalti tiun reĝimon. Ekzemple,
+"M-x fundamental-mode" estas ordono por ŝalti la Fundamentan reĝimon.
+
+Se vi redaktos tekston (esperantan, anglan ktp), ekzemple ĉi tiun
+dosieron, al vi eble konvenos Teksta-reĝimo.
+
+>> Tajpu M-x text-mode<Return>.
+
+Ne maltrankviliĝu, la Emaksaj ordonoj kiujn vi jam lernis malmulte
+ŝanĝiĝas. Sed vi povas observi ke M-f kaj M-b nun traktas apostrofojn
+kial parton de vortoj. Antaŭe, en Fundamenta reĝimo, M-f kaj M-b
+traktis apostrofojn kiel vortajn disigilojn.
+
+Ĉefreĝimoj kutime faras tiajn subtilajn ŝanĝojn: la plejmulto da
+ordonoj faras "la saman taskon" en ĉiu ĉefreĝimo, sed ili funkcias
+iomete malsame.
+
+Por vidi dokumentaron pri via nuna ĉefreĝimo, tajpu C-h m.
+
+>> Per kelkaj C-u C-v loku ĉi tiun linion ĉe la supro de la ekrano.
+>> Tajpu C-h m, por vidi kiel la Teksta reĝimo diferencas disde la
+ Fundamenta reĝimo.
+>> Tajpu C-x 1 por forigi la dokumentaron for de la ekrano.
+
+Ĉefreĝimojn oni nomas ĉefaj ĉar ekzistas ankaŭ "kromreĝimoj".
+Kromreĝimoj ne estas alternativoj kontraŭ la ĉefreĝimoj, nur negravaj
+modifoj al ili. Ĉiun kromreĝimon oni povas ŝalti aŭ malŝalti,
+sendepende de ĉiuj aliaj kromreĝimoj, kaj sendepende de la ĉefreĝimo.
+Do vi povas uzi neniom da kromreĝimoj, aŭ unu kromreĝimon, aŭ ian ajn
+kombinaĵon de kelkaj kromreĝimoj.
+
+Unu utilega kromreĝimo, precipe por redakti homlingvan tekston
+(esperantan, anglan ktp), estas la reĝimo de Aŭtomata Linifaldo (Auto
+Fill mode). Kiam ĝi estas ŝaltita, Emakso aŭtomate rompas la linion
+inter vortoj ĉiufoje kiam la enigata tekstolinio iĝas tro larĝa.
+
+Por ŝalti la reĝimon de Aŭtomata Linifaldo tajpu
+"M-x auto fill mode<Return>". Kiam la reĝimo estas ŝaltita, vi povas
+malŝalti ĝin denove tajpante "M-x auto fill mode<Return>". Se la
+reĝimo estas malŝaltita, tiu ordono ŝaltas ĝin, kaj se ĝi estas
+ŝaltita, tiu ordono malŝaltas ĝin. Ni diras ke la ordono "transŝaltas
+la reĝimon".
+
+>> Tajpu "M-x auto file mode<Return>". Poste enigi linion el "asdf ",
+ ripete, ĝis vi vidos ĝin dividita en du liniojn. Vi devas enigi
+ spacetojn inter "asdf", ĉar la Aŭtomata Linifaldo rompas liniojn
+ nur ĉe spacetoj.
+
+Normale la marĝeno estas post 70 signoj, sed vi povas ŝanĝi tion per
+la ordono C-x f. Vi devus doni la marĝenon kiu vi deziras por nombra
+argumento.
+
+>> Tajpu C-x f kun la argumento 20. (C-u 2 0 C-x f).
+ Tajpu ia tekston kaj rigardu kiel Emakso faldas liniojn po 20
+ signoj. Refiksu la marĝenon al 70 per C-x f.
+
+Se vi faras ŝanĝojn meze de alineo, la Aŭtomata Linifalda reĝimo ne
+refaldas ĝin por vi.
+Por rearanĝi la alineon, tajpu M-q (Meta-q) dum la kursoro estas
+interne de la alineo.
+
+>> Movu la kursoron en la antaŭan alineon kaj tajpu M-q.
+
+
+* SERĈADO
+---------
+
+Emakso povas serĉi aperojn de ĉenoj (tiuj estas aroj da apudaj signoj
+aŭ vortoj), aŭ antaŭen tra la teksto, aŭ malantaŭen. Serĉi ĉenon
+estas kursormova ordono; ĝi movas la kursoron al la sekvanta loko kie
+la ĉeno aperas.
+
+La Emaksa serĉa ordono diferencas de la serĉaj ordonoj de la plimulto
+da redaktiloj per tio, ke ĝi estas "dumtajpa". Tio signifas ke la
+serĉo okazas dum vi tajpas la ĉenon por priserĉi.
+
+La ordono por komenci serĉon estas C-s por la serĉo antaŭen, kaj C-r
+por la serĉo malantaŭen. SED ATENDU! Ankoraŭ ne provu ilin nun.
+
+Kiam vi tajpos C-s, vi vidos la ĉenon "I-search" aperi invite en la
+eĥa areo. Ĉi tio informas vin, ke Emakso estas en la dumtajpa serĉo,
+atendante ke vi tajpu la ĉenon kies aperon vi deziras trovi. <Return>
+finas serĉon.
+
+>> Nun tajpu C-s por komenci serĉon. MALRAPIDE, unuliterope, tajpu la
+ vorton "kursoro", paŭzante post ĉiu tajpita signo por vidi, kio
+ okazas al la kursoro.
+ Nun vi estas serĉinta por "kursoro", unufoje.
+>> Tajpu C-s denove, por serĉi la sekvan aperon de "kursoro".
+>> Nun tajpu <Backspace> kvarfoje kaj rigardu kiamaniere la kursoro
+ moviĝas.
+>> Tajpu <Return> por fini la serĉon.
+
+Ĉu vi vidis, kio okazis? Emakso, en dumtajpa serĉo, penas iri al la
+apero de la ĉeno kiun vi jam tajpis. Por iri al la sekvanta apero de
+"kursoro" nur tajpu C-s denove. Se nenia ajn apero ekzistas, Emakso
+pepas kaj informas vin ke la serĉo ĉi-foje "malsukcesis". Ankaŭ C-g
+finus la serĉon.
+
+RIMARKU: Ĉe iuj sistemoj, C-s senmovigas la ekranon kaj vi vidos ne
+plu da eligo de Emakso. Ĉi tio indikas ke operaciuma "trajto" nomata
+"fluregulado" interkaptis la C-s kaj ne permesas al ĝi trapasi al
+Emakso. Por removebligi la ekranon, tajpu C-q. Konsultu la sekcion
+"Spontaneous Entry to Incremental Search" en la Emaksa manlibro por
+konsilo pri tio, kiel trakti ĉi tiun "trajton".
+
+Se, meze de dumtajpa serĉo, vi tajpos <Retroviŝu>, vi rimarkos ke la
+lasta signo en la serĉata ĉeno forviŝiĝas, kaj la serĉo retroiras al
+la ĵusa loko de la serĉo. Ekzemple, supozu ke vi tajpis "k", por
+serĉi la unuan aperon de "k". Nun se vi tajpus "u, la kursoro moviĝus
+al la unua apero de "ku". Nun tajpu <Retroviŝu>. Ĉi tio forigos la
+"u" de el la serĉata ĉeno, kaj la kursoro moviĝos reen al la unua
+apero de "k".
+
+Se, meze de dumtajpa serĉo, vi tajpos STIRan aŭ META-signon
+(esceptante kelkajn signojn, specialajn en la serĉo, ekzemple C-s kaj
+C-r), la serĉo iĝos finita.
+
+La C-s komencas serĉon kiu celas iun ajn aperon de la serĉata ĉeno
+POST la nuna kursorloko. Se vi deziras serĉi ion supre en la teksto,
+tajpu C-r anstataŭe. Ĉio dirita pri C-s validas pri C-r, krom ke la
+direkto de la serĉo estas inversa.
+
+
+* MULTAJ FENESTROJ
+------------------
+
+Unu el la agrablaj trajtoj de Emakso estas ke vi povas havi plurajn
+fenestrojn sur la ekrano samtempe.
+
+>> Movu la kursoron al tiu ĉi linio kaj tajpu "C-u 0 C-l" (kun Stira
+ lo, ne Stira unu).
+
+>> Nun tajpu "C-x 2", kio fendos la ekranon en du fenestrojn.
+ Ambaŭ fenestroj vidigas ĉi tiun lernilon. La kursoro restas en la
+ supra fenestro.
+
+>> Tajpu C-M-v por rulumi la malsupran fenestron
+ (Se vi ne havas veran Meta-klavon, tajpu Esc C-v.)
+
+>> Tajpu "C-x o" ("o" de la angla vorto "other", "alia") por movi la
+ kursoron en la malsupran fenestron.
+>> Uzu C-v kaj M-v en la malsupra fenestro por rulumi ĝin.
+ Daŭrigu legi ĉi tiun instrukcion en la supra fenestro.
+
+>> Tajpu C-x o denove por movi la kursoron reen en la supran fenestron.
+ La kursoro en la supra fenestro estas ĝuste kie ĝi estis antaŭe.
+
+Vi povas plu uzi C-x o por moviĝi inter fenestroj. Ĉiu fenestro havas
+sian propran kursorlokon, sed nur unu fenestro ja montras la kursoron.
+Ĉiuj el la ordinaraj redaktaj ordonoj apartenas al la fenestro kiu
+enhavas la kursoron. Ni nomas tiun la "elektita fenestro".
+
+La ordono C-M-v estas utilega kiam vi redaktas tekston en unu fenestro
+kaj uzas la alian fenestron nur por konsulti. Tiel vi ĉiam povas havi
+la kursoron en la fenestro kie vi redaktas, kaj laŭbezone rulumi tra
+la alia fenestro per C-M-v.
+
+C-M-v estas ekzemplo de STIR-META-signo. Se vi havas veran
+META-klavon, vi povas tajpi C-M-v premante ambaŭ STIR kaj META, kaj
+tajpante v. Ne gravas, ĉu STIR aŭ META "venas unue," ĉar ili ambaŭ
+funkcias kiel modifiloj de la signo kiun vi tajpas.
+
+Se vi ne havas veran META-klavon, kaj uzas <ESC> anstataŭe, la ordo
+gravas: vi devas tajpi <ESC> kaj poste C-v, ĉar "C-ESC v" ne funkcias.
+Tiel estas ĉar <ESC> estas ne modifilo, sed memstara signo.
+
+>> Tajpu "C-x 1" (en la supra fenestro) por forigi la malsupran
+ fenestron.
+
+(Se vi tajpus C-x 1 en la malsupra fenestro, tio forigus la supran.
+Pensu pri tiu ordono kiel "restigu nur unu fenestron -- la fenestron
+en kiu mi jam estas.")
+
+Ne estas nepraĵo havi la saman bufron en ambaŭ fenestroj. Se vi uzas
+"C-x C-f" por trovi dosieron en unu fenestro, la alia fenestro ne
+ŝanĝiĝas. Vi povas trovi dosieron sendepende en ĉiu fenestro.
+
+Jen alia maniero uzi du fenestrojn por montri du malsamajn aferojn:
+
+>> Tajpu "C-x 4 C-f", kaj sekve la nomon de unu el viaj dosieroj.
+ Finu per <Return>. Rimarku ke la elektita dosiero aperas en la
+ malsupra fenestro. Ankaŭ la kursoro iras tien.
+
+>> Tajpu "C-x o" por retroiri en la supran fenestron, kaj "C-x 1" por
+ forigi la malsupran fenestron.
+
+
+* REKURSIAJ REDAKTAJ NIVELOJ
+----------------------------
+
+Iam vi eniros ion nomatan "rekursia redakta nivelo". Tio estas
+indikata per ortaj krampoj en la reĝimlinio, ĉirkaŭ la rondaj krampoj
+de la nomo de la ĉefreĝimo. Ekzemple, vi eble vidos [(Fundamental)]
+anstataŭ (Fundamental).
+
+Por eliri el la rekursia redakta nivelo, tajpu Esc Esc Esc. Tio estas
+universala "elira" ordono. Vi ankaŭ povas uzi ĝin por forigi kromajn
+fenestrojn, aŭ por eliri el la bufreto.
+
+>> Tajpu "M-x" por eniri la bufreton; kaj poste tajpu "Esc Esc Esc"
+ por eliri.
+
+Oni ne povas uzi C-g por eliri el rekursia redakta nivelo. Tiel estas
+ĉar C-g estas uzata por aboli ordonojn kaj argumentojn INTERNE DE la
+rekursia redakta nivelo.
+
+
+* KIEL AKIRI PLUAN HELPON
+-------------------------
+
+En ĉi tiu lernilo ni penis provizi nur tiom da informo, kiom necesas
+por ebligi al vi ekuzi Emakson. Emakso disponigas tiom da ebloj, ke
+oni ne povas prezenti ĉiom da ili ĉi tie. Tamen, vi eble dezirus
+lerni plu pri Emakso, ĉar ĝi havas multajn aliajn utilajn trajtojn.
+Emakso provizas ordonojn por legi dokumentaĵon pri Emaksaj ordonoj.
+Ĉiuj el tiuj ĉi "helpaj" ordonoj komenciĝas per la signo C-h, kiu
+estas nomata "la Help-signo".
+
+Por uzi la Helpajn ordonojn, tajpu la signon C-h, kaj sekve signon
+indikantan kian helpon vi deziras. Se vi estas vere perdita, tajpu
+C-h ? kaj Emakso montros al vi la specojn de helpo kiujn ĝi povas
+provizi. Se vi tajpis C-h kaj decidas ke vi ne deziras helpon, simple
+tajpu C-g por aboli ĝin.
+
+(En iuj lokoj oni ŝanĝas la signifon de la signo C-h. Oni prefere ne
+faru tion por ĉiuj uzantoj, do vi rajtas plendi al la sistemestro.
+Dume, se C-h ne montras mesaĝon pri helpo ĉe la fundo de la ekrano,
+provu tajpi la F1-klavon aŭ "M-x help <Return>" anstataŭe.)
+
+La plej baza HELPA rimedo estas "C-h c". Tajpu C-h, la signon c, kaj
+ordonan signon aŭ sekvencon; sekve de tio Emakso montras koncizegan
+priskribon pri la ordono.
+
+>> Tajpu C-h c C-p.
+ En la eĥa areo devas aperi proksimume tia mesaĝo:
+
+ C-p runs the command previous-line
+
+Ĉi tio diras al vi la "nomon de la funkcio". Funkciaj nomoj servas
+ĉefe por agordi kaj etendi Emakson. Sed ĉar funkciaj nomoj estas
+elektitaj por indiki kion la ordono faras, ili ankaŭ servas kiel
+koncizega priskribo -- sufiĉa por rememorigi vin pri ordonoj kiujn vi
+jam lernis.
+
+Ankaŭ la plursignaj ordonoj, ekzemple "C-x C-s" kaj "<ESC>v", estas
+egale eblaj post C-h c.
+
+Por akiri pli da informo pri ordono, uzu C-h k anstataŭ C-h c.
+
+>> Tajpu C-h k C-p.
+
+Ĉi tio montras la plenan priskribon de la funkcio, aldone al ĝia nomo,
+en Emaksa fenestro. Fininte legi la eligaĵon, tajpu "C-x 1" por
+forigi la helptekston. Ne nepras fari tion tuj. Vi povas redakti
+konsultante la helptekston, kaj poste tajpi C-x 1.
+
+Jen iom da aliaj utilaj elektoj por C-h:
+
+ C-h f Priskribu funkcion. Vi tajpas la nomon de la funkcio.
+
+>> Provu tajpi C-h f previous-line<Return>.
+ Ĉi tio vidigas ĉiom da la informo kiun Emakso havas pri la funkcio
+ efektiviganta la C-p ordonon.
+
+ C-h a Rilate al Ordono ("à propos"). Tajpu ŝlosilvorton kaj
+ Emakso listigos ĉiujn el la ordonoj kies nomoj enhavas
+ tiun ŝlosilvorton. Vi povas alvoki tiajn ordonoj per
+ META-x. Por iom da ordonoj, Rilate al Ordono ankaŭ
+ listigos unu- aŭ dusignan sekvencon alvokantan la
+ saman ordonon.
+
+>> Tajpu C-h a file<Return>.
+
+Sekve de ĉi tio vi vidos en aparta fenestro liston da ĉiuj M-x ordonoj
+enhavantaj "file" en sia nomo. Vi vidos signajn ordonojn listigitaj
+apud la respondaj ordonnomoj, ekzemple "C-x C-f" kaj "C-x C-w" apud
+"find-file" kaj "write-file".
+
+>> Tajpu C-M-v por rulumi la helpfenestron. Faru ĉi tion kelkfoje.
+>> Tajpu C-x 1 por forigi la helpfenestron.
+
+ C-h i Vidigu dialogan manlibron (t.n. "Info"). Ĉi tiu
+ ordono transportos vin en specialan bufron, nomatan
+ "*info*", kie vi povos legi instrukciojn pri la
+ pakaĵoj instalitaj en via sistemo. Ekzemple, tajpu
+ "m emacs <Return>" por legi la manlibron pri Emakso.
+ Se vi neniam antaŭe uzis Info, tajpu "?", kaj Emakso
+ gvidos vin tra la prezento de la ebloj de la informa
+ reĝimo. Finleginte ĉi tiun lernilon, uzu la
+ Info-manlibron kiel vian ĉefan dokumentaĵon.
+
+
+* KROMAJ FUNKCIOJ
+-----------------
+
+Pluajn informojn pri Emakso vi povas trovi foliumante ties manlibron,
+ĉu paperan (libroforman) aŭ dialogan (en Info -- uzu la Help-menuon aŭ
+tajpu "F10 h r"). Du funkcioj kiujn vi probable aparte aprezos estas
+la kompletigo, ŝparanta tajpadon, kaj dired, faciliganta manipuladojn
+dosierajn.
+
+Kompletigo estas rimedo por eviti redundan tajpadon. Ekzemple, se vi
+volas transiri en la bufron *Messages*, sufiĉas tajpi "C-x b *M<Tab>"
+kaj Emakso kompletigos la bufronomon per tiom da signoj, kiom ĝi povos
+determini surbaze de tio, kion vi jam tajpis. La kompletigo estas
+priskribita en la Info-manlibro pri Emakso en la nodo "Completion".
+
+Dired ebligas al vi listigi dosierujon (kaj eventuale, ties
+subdosierujojn), kaj moviĝi en tiu listo vizitante, alinomante,
+forigante kaj alimaniere manipulante la dosierojn. Dired estas
+priskribita en la Info-manlibro pri Emakso en la nodo "Dired".
+
+La manlibro priskribas ankaŭ multajn aliajn apartaĵojn de Emakso.
+
+
+* FINO
+------
+
+Memoru, por definitive eliri el Emakso uzu C-x C-c. Por eliri en la
+ŝelon provizore, tiel ke vi povu reveni en Emakson poste, uzu C-z.
+
+Ĉi tiu lernilo estas farita kun la intenco esti komprenebla por ĉiu
+nova uzanto, do se vi trovis ion ajn malklara, ne restu kulpigante vin
+mem -- plendu! La adreso por la Esperanta Traduka Teamo estas
+<translation-team-eo@lists.sourceforge.net>.
+
+
+* KOPIADO
+---------
+
+Ĉi tiu lernilo devenas el longa vico da Emaksaj instruaj dosieroj ekde
+la dosiero verkita de Stuart Cracraft por la originala Emakso.
+
+Ĉi tiu versio de la lernilo, same kiel GNU Emakso, estas metita sub
+kopirajton, kaj venas kun permeso por disdoni kopiojn se certaj
+kondiĉoj estas observataj:
+
+ Copyright (C) 1985, 1999, 2001-2002, 2005, 2007-2013 Free Software
+ Foundation, Inc.
+
+ Ĉi tiu dosiero estas parto de "GNU Emacs".
+
+ "GNU Emacs" estas libera programverko; vi povas ĝin pludistribui
+ kaj/aŭ modifi je la kondiĉoj de la GNUa Ĝenerala Publika Permesilo,
+ eldonita de "Free Software Foundation", laŭ la versio 3 de tiu
+ Permesilo aŭ, se vi preferas, ajna posta versio.
+
+ Ni distribuas ĉi tiun programon esperante ke ĝi estos utila, tamen
+ SEN IA AJN GARANTIO, i.a. sen la implica garantio pri
+ SURMERKATIGEBLO aŭ TAŬGECO POR IU KONKRETA CELO. Pliajn detalojn
+ vidu en la GNUa Ĝenerala Publika Permesilo.
+
+ Ekzemplero de la GNUa Ĝenerala Publika Permesilo devas esti
+ liverita al vi kun ĉi tiu programo; se vi ĝin ne ricevis, turnu vin
+ al: Free Software Foundation, Inc., 51 Franklin Street, Fifth
+ Floor, Boston, MA 02110-1301, USA.
+
+Bonvole legu la dosieron COPYING kaj sekve donu kopiojn de GNU Emakso
+al viaj amikoj. Helpu ekstermi programaran obstrukcismon
+("proprietigon") per uzado, verkado kaj kunhavigo de libera
+programaro!
+
+Ĉi tiun lernilon esperantigis D. Dale Gulledge; la tradukon reviziis
+kaj kompletigis Sergio B. Pokrovskij.
+
+--- end of TUTORIAL.eo ---
+
+;;; Local Variables:
+;;; coding: utf-8
+;;; End:
HCoop / bpt / emacs.git / blobdiff