Commit | Line | Data |
---|---|---|
cc725808 | 1 | Krótki samouczek Emacsa. Warunki kopiowania znajdują sie na końcu pliku. |
29a80b69 | 2 | |
cc725808 | 3 | Polecenia Emacsa wymagają na ogół wciśnięcia klawisza CONTROL (oznaczanego |
29a80b69 | 4 | czasami Ctrl lub CTL) lub klawisza META (oznaczanego czasami EDIT |
cc725808 | 5 | albo ALT). Dalej będziemy stosować następujące skróty: |
29a80b69 | 6 | |
334a2130 | 7 | C-<znak> oznacza przytrzymanie klawisza CONTROL przy naciskaniu |
cc725808 PE |
8 | klawisza <znak>. Na przykład C-f będzie odpowiadało |
9 | naciśnięciu f przy wciśniętym klawiszu CONTROL. | |
334a2130 | 10 | M-<znak> oznacza przytrzymanie klawisza META lub ALT przy naciskaniu |
cc725808 PE |
11 | klawisza <znak>. Zamiast tego można nacisnąć i puścić klawisz |
12 | ESC, a potem nacisnąć klawisz <znak>. | |
29a80b69 | 13 | |
cc725808 PE |
14 | Uwaga: aby zakończyć sesję Emacsa, naciśnij C-x C-c (kolejno dwa znaki). |
15 | Znaki ">>" na lewym marginesie oznaczają w dalszej części tego samouczka | |
16 | ćwiczenia dla Ciebie. Na przykład: | |
334a2130 | 17 | <<Blank lines inserted around following line by help-with-tutorial>> |
cc725808 PE |
18 | [Dodatkowe odstępy zostały zrobione w celach dydaktycznych.] |
19 | >> Teraz naciśnij C-v (następny ekran), aby przejść na następny ekran | |
20 | samouczka (zrób to naciskając jednocześnie klawisze CONTROL i v). | |
21 | Od tego momentu powinieneś robić to zawsze, gdy dojdziesz | |
22 | do końca ekranu. | |
23 | ||
24 | Zwróć uwagę na to, że kilka linii się powtarza, gdy przechodzisz z | |
25 | ekranu na następny; ma to zapewnić wrażenie ciągłości podczas przesuwania | |
26 | się w obrębie pliku. | |
27 | ||
28 | Pierwszą umiejętnością, która powinieneś opanować, jest sposób | |
29 | przesuwania się z miejsca na miejsce. Wiesz już, jak przesuwać się | |
30 | o jeden ekran do przodu. Aby przesunąć się o jeden ekran do tyłu, | |
31 | wciśnij kombinację klawiszy M-v (to znaczy wciśnij i przytrzymaj | |
32 | klawisz META lub Alt i jednocześnie naciśnij v albo naciśnij kolejno | |
33 | klawisze <ESC> v, jeśli nie masz klawisza META lub Alt). | |
34 | ||
35 | >> Spróbuj nacisnąć M-v, a potem C-v, by przesunąć się w przód i w tył | |
334a2130 | 36 | kilka razy. |
a933dad1 DL |
37 | |
38 | ||
39 | PODSUMOWANIE | |
40 | ------------ | |
41 | ||
cc725808 | 42 | Następujące polecenia służą do przeglądania tekstu po jednym ekranie: |
a933dad1 | 43 | |
cc725808 PE |
44 | C-v Przesuń się o jeden ekran do przodu |
45 | M-v Przesuń się o jeden ekran do tyłu | |
46 | C-l Wyczyść ekran i wyświetl go na nowo, umieszczając | |
47 | tekst z okolic kursora w środku ekranu. | |
334a2130 | 48 | (Ta kombinacja to CONTROL-L, a nie CONTROL-1.) |
a933dad1 | 49 | |
cc725808 PE |
50 | >> Znajdź kursor i zapamiętaj, jaki tekst jest w jego pobliżu. |
51 | Naciśnij następnie C-l. | |
52 | Znajdź kursor jeszcze raz i zwróć uwagę, że znajduje się on | |
53 | w pobliżu tego samego tekstu. | |
a933dad1 | 54 | |
cc725808 PE |
55 | Możesz także użyć klawiszy PageUp i PageDn, jeśli są dostępne na |
56 | Twojej klawiaturze, do przemieszczania się między stronami, ale użycie | |
334a2130 | 57 | C-v i M-v jest bardziej efektywne. |
a933dad1 DL |
58 | |
59 | PODSTAWY KIEROWANIA KURSOREM | |
60 | ---------------------------- | |
61 | ||
cc725808 PE |
62 | Przesuwanie się z ekranu na ekran jest użyteczne, ale jak przejść do |
63 | określonego miejsca w obrębie jednego ekranu? | |
a933dad1 | 64 | |
cc725808 PE |
65 | Można to zrobić na kilka sposobów. Najprostszym jest użycie poleceń |
66 | C-p, C-b, C-f oraz C-n. Każde z nich przesuwa kursor o jeden wiersz | |
67 | albo kolumnę w określonym kierunku. Oto schemat, który to obrazuje: | |
29a80b69 | 68 | |
334a2130 RS |
69 | Poprzednia linia, C-p |
70 | (ang. previous line) | |
177c0ea7 | 71 | : |
334a2130 | 72 | : |
cc725808 | 73 | Do tyłu, C-b .... Kursor .... Do przodu, C-f |
334a2130 RS |
74 | (ang. back) : (ang. forward) |
75 | : | |
76 | : | |
cc725808 | 77 | Następna linia, C-n |
334a2130 | 78 | (ang. next line) |
29a80b69 | 79 | |
cc725808 PE |
80 | >> Przesuń kursor na środek tego schematu za pomocą C-n lub C-p. |
81 | Potem naciśnij C-l, by zobaczyć cały diagram na środku ekranu. | |
a933dad1 | 82 | |
cc725808 PE |
83 | To są podstawowe polecenia kierujące położeniem kursora, których |
84 | będziesz używał bardzo często, warto więc je zapamiętać. | |
a933dad1 | 85 | |
cc725808 | 86 | >> Naciśnij kilka razy C-n, by przesunąć kursor do tej linii. |
a933dad1 | 87 | |
cc725808 PE |
88 | >> Przesuń się w głąb linii za pomocą C-f, a potem do góry za pomocą |
89 | C-p. Zwróć uwagę na zachowanie się C-p, gdy kursor jest w środku | |
334a2130 | 90 | linii. |
a933dad1 | 91 | |
cc725808 PE |
92 | Każda linia tekstu kończy się znakiem nowej linii, który oddziela ją |
93 | od następnej. Każdy Twój plik powinien się kończyć znakiem nowej | |
29a80b69 | 94 | linii (ale Emacs tego nie wymaga). |
a933dad1 | 95 | |
cc725808 PE |
96 | >> Spróbuj nacisnąć C-b na początku linii. Powinno Cię to przenieść |
97 | na koniec poprzedniej linii. Dzieje się tak dlatego, że kursor | |
98 | przechodzi wówczas nad znakiem nowej linii. | |
a933dad1 DL |
99 | |
100 | C-f przechodzi nad znakiem nowej linii tak samo jak C-b. | |
101 | ||
cc725808 PE |
102 | >> Naciśnij kilka razy C-b i obserwuj położenie kursora. |
103 | Naciskaj potem C-f, by wrócić na koniec linii. W końcu naciśnij | |
104 | jeszcze raz C-f, by przejść do następnej linii. | |
a933dad1 | 105 | |
cc725808 PE |
106 | Gdy przesuwasz kursor poza dolną krawędź ekranu, tekst położony |
107 | za krawędzią przesuwa się na ekran (ang. scrolling). Dzięki temu | |
108 | Emacs może przesunąć kursor do określonego miejsca bez umieszczania | |
29a80b69 | 109 | go poza ekranem. |
a933dad1 | 110 | |
cc725808 PE |
111 | >> Spróbuj przesunąć kursor poza dolną granicę ekranu za pomocą C-n |
112 | i zobacz, co się stanie. | |
a933dad1 | 113 | |
cc725808 PE |
114 | Jeśli przesuwanie się o jeden znak na raz jest dla Ciebie zbyt wolne, |
115 | to spróbuj przesuwać się o słowa. M-f (Meta-f) przesuwa kursor o słowo | |
116 | do przodu, a M-b przesuwa go o słowo do tyłu. | |
a933dad1 | 117 | |
cc725808 | 118 | >> Naciśnij kilka razy M-f i M-b. |
a933dad1 | 119 | |
cc725808 PE |
120 | Gdy jesteś w środku słowa, to M-f przesuwa kursor na jego koniec. |
121 | Jeśli natomiast jesteś w przerwie miedzy słowami, to M-f przesuwa | |
122 | kursor na koniec następnego słowa. M-b zachowuje się podobnie | |
123 | dla ruchu do tyłu. | |
a933dad1 | 124 | |
cc725808 PE |
125 | >> Naciśnij M-f i M-b kilka razy na przemian z C-f i C-b, tak byś |
126 | mógł zauważyć działanie M-f i M-b naciśniętych w różnych miejscach | |
127 | wewnątrz i między słowami. | |
a933dad1 | 128 | |
cc725808 PE |
129 | Zauważ podobieństwo między C-f i C-b oraz M-f i M-b. Bardzo często |
130 | kombinacje zawierające Meta (Alt) oznaczają operacje związane | |
131 | z jednostkami językowymi (słowa, zdania, akapity), podczas gdy | |
132 | kombinacje z klawiszem Control działają na jednostkach podstawowych, | |
133 | niezależnych od tego, co edytujesz (znaki, linie, itd.). | |
a933dad1 | 134 | |
cc725808 PE |
135 | Oto zależność, która stosuje się do linii i zdań: C-a i C-e przesuwają |
136 | kursor na początek i koniec linii, a M-a i M-e przesuwają go na początek | |
29a80b69 | 137 | i koniec zdania. |
a933dad1 | 138 | |
cc725808 PE |
139 | >> Naciśnij kilka razy C-a, a potem kilka razy C-e. |
140 | Powtórz to z M-a, a potem z M-e. | |
a933dad1 | 141 | |
cc725808 PE |
142 | Czy zauważyłeś, że powtarzanie C-a nic nie zmienia, natomiast powtórne |
143 | M-a przesuwa Cię o jedno zdanie? Chociaż nie ma tu pełnej analogii, | |
144 | wydaje się to jednak naturalne. | |
a933dad1 | 145 | |
cc725808 | 146 | Położenie kursora w tekście jest określane mianem "punktu". |
a933dad1 | 147 | |
cc725808 PE |
148 | Oto podsumowanie prostych poleceń służących do przesuwania kursora, |
149 | włącznie z operacjami dotyczącymi słów i zdań: | |
a933dad1 | 150 | |
334a2130 | 151 | C-f Do przodu o jeden znak |
cc725808 | 152 | C-b Do tyłu o jeden znak |
a933dad1 | 153 | |
cc725808 PE |
154 | M-f Do przodu o słowo |
155 | M-b Do tyłu o słowo | |
a933dad1 | 156 | |
cc725808 | 157 | C-n Następna linia |
334a2130 | 158 | C-p Poprzednia linia |
a933dad1 | 159 | |
cc725808 | 160 | C-a Początek linii |
334a2130 | 161 | C-e Koniec linii |
a933dad1 | 162 | |
cc725808 | 163 | M-a Do tyłu na początek zdania |
334a2130 | 164 | M-e Do przodu na koniec zdania |
a933dad1 | 165 | |
cc725808 PE |
166 | >> Przećwicz kilka razy dla wprawy wszystkie powyższe polecenia. |
167 | Należą one do najczęściej używanych. | |
168 | ||
169 | Dwa inne ważne polecenia przesuwające kursor to M-< (Meta lub Alt | |
170 | i znak mniejszości), które przesuwa kursor na początek całego tekstu | |
171 | i M-> (Meta lub Alt i znak większości), które przesuwa kursor na koniec | |
172 | całego tekstu. | |
173 | ||
174 | Na większości klawiatur "<" jest nad przecinkiem, musisz więc użyć | |
175 | klawisza Shift, by nacisnąć "<", i podobnie musisz użyć klawisza Shift, | |
176 | by nacisnąć M-<. Bez Shift uzyskałbyś M-przecinek. | |
177 | ||
178 | >> Naciśnij M-<, by przejść na początek samouczka, a potem kilka razy | |
179 | użyj C-v, by powrócić do tego miejsca. | |
180 | ||
181 | >> Teraz naciśnij M->, by przejść na koniec samouczka, i wróć do tego | |
182 | miejsca za pomocą kilkakrotnego M-v. | |
183 | ||
184 | Jeśli Twoja klawiatura ma klawisze strzałek, to możesz ich użyć do | |
185 | przesuwania kursora. Radzimy Ci nauczyć się się kombinacji C-b, C-f, | |
186 | C-n i C-p z trzech powodów. Po pierwsze, działają one na wszystkich | |
187 | typach terminali. Po drugie, gdy już zdobędziesz pewną praktykę w | |
188 | posługiwaniu się Emacsem, to będzie Ci szybciej nacisnąć te kombinacje | |
189 | niż klawisze strzałek (ponieważ nie wymaga to przenoszenia dłoni z | |
190 | miejsca, które zajmują podczas szybkiego pisania za pomocą 10 palców). | |
191 | Po trzecie wreszcie, gdy już wyrobisz sobie zwyczaj posługiwania się | |
192 | tymi poleceniami z klawiszem Control, to łatwo przyjdzie Ci nauczyć się | |
193 | bardziej zaawansowanych poleceń przesuwających kursor. | |
194 | ||
195 | Większość poleceń Emacsa akceptuje argument liczbowy; dla większości | |
196 | poleceń oznacza on liczbę powtórzeń. Aby określić liczbę powtórzeń | |
197 | polecenia, powinieneś je poprzedzić naciśnięciem C-u a potem cyfr. | |
198 | Jeśli masz na klawiaturze klawisz META (lub EDIT albo ALT), to | |
199 | alternatywnym sposobem wprowadzenia argumentu liczbowego jest użycie | |
200 | tego klawisza i wciskanie cyfr argumentu. Radzimy jednak przyswoić | |
201 | sobie metodę z klawiszem C-u, ponieważ działa ona na wszystkich | |
29a80b69 | 202 | terminalach. |
a933dad1 | 203 | |
cc725808 | 204 | Na przykład C-u 8 C-f przesuwa kursor do przodu o osiem znaków. |
29a80b69 | 205 | |
cc725808 PE |
206 | >> Spróbuj użyć C-n i C-p z argumentem liczbowym, by przesunąć kursor |
207 | do jednej z linii w pobliżu tego zdania za pomocą tylko jednego | |
334a2130 | 208 | polecenia. |
a933dad1 | 209 | |
cc725808 PE |
210 | Większość poleceń używa argumentu liczbowego jako liczby powtórzeń. |
211 | Jest kilka poleceń, które używają go w inny sposób. Do takich wyjątków | |
212 | należą C-v i M-v. Jeśli poda się im argument, to przesuwają zawartość | |
213 | ekranu w górę lub w dół o podaną liczbę linii zamiast o tyleż ekranów. | |
214 | Na przykład C-u 4 C-v przewija ekran o 4 linie. | |
a933dad1 | 215 | |
cc725808 | 216 | >> Spróbuj nacisnąć C-u 8 C-v. |
a933dad1 | 217 | |
cc725808 PE |
218 | To powinno było przewinąć ekran do góry o 8 linii. Jeśli chciałbyś |
219 | przewinąć ekran w dół, to powinieneś podać argument przed poleceniem M-v. | |
a933dad1 | 220 | |
cc725808 | 221 | Jeśli pracujesz w systemie z okienkowym trybem graficznym, jak X11 |
29a80b69 | 222 | lub MS-Windows, to prawdopodobnie po lewej stronie okna Emacsa znajduje |
cc725808 PE |
223 | się prostokątny obszar nazywany po angielsku "scrollbar", a po polsku |
224 | suwakiem. Za jego pomocą możesz przewijać tekst, używając do tego myszy. | |
a933dad1 | 225 | |
cc725808 PE |
226 | >> Spróbuj nacisnąć środkowy klawisz myszy u góry podświetlonego |
227 | obszaru na suwaku. To powinno przewinąć tekst do miejsca | |
228 | określonego przez wysokość, na której nacisnąłeś klawisz myszy. | |
a933dad1 | 229 | |
cc725808 PE |
230 | >> Przesuń mysz do miejsca oddalonego od górnego końca suwaka o mniej |
231 | więcej trzy linie i naciśnij lewy klawisz myszy kilka razy. | |
a933dad1 DL |
232 | |
233 | ||
234 | * GDY EMACS JEST ZABLOKOWANY | |
235 | ---------------------------- | |
236 | ||
cc725808 PE |
237 | Jeśli Emacs przestaje odpowiadać na Twoje polecenia, to możesz go |
238 | bezpiecznie zatrzymać, przyciskając C-g. Klawisza C-g możesz też użyć do | |
239 | przerwania polecenia, które zabiera zbyt wiele czasu. | |
a933dad1 | 240 | |
cc725808 PE |
241 | Możesz także użyć C-g do anulowania argumentu liczbowego albo początku |
242 | polecenia, którego nie zamierzasz dokończyć. | |
a933dad1 | 243 | |
cc725808 PE |
244 | >> Napisz C-u 100 jako argument liczbowy, po czym naciśnij C-g. |
245 | Teraz naciśnij C-f. Powinno to przesunąć kursor zaledwie o | |
246 | jeden znak, ponieważ argument liczbowy anulowałeś za pomocą C-g. | |
a933dad1 | 247 | |
cc725808 PE |
248 | Za pomocą klawisza C-g możesz też anulować skutki omyłkowego |
249 | wciśnięcia klawisza <ESC>. | |
a933dad1 DL |
250 | |
251 | ||
252 | * ZABLOKOWANE POLECENIA | |
253 | ----------------------- | |
254 | ||
cc725808 PE |
255 | Pewne polecenia Emacsa są ,,zablokowane'' -- po to, by początkujący |
256 | użytkownicy nie mogli ich wywołać przez przypadek. | |
a933dad1 | 257 | |
cc725808 PE |
258 | Jeśli wywołasz jedno z zablokowanych poleceń, to Emacs wypisze komunikat |
259 | informujący o tym, co to za polecenie, i zapyta Cię, czy istotnie chcesz | |
260 | je wywołać. | |
a933dad1 | 261 | |
cc725808 PE |
262 | Jeśli naprawdę chcesz wywołać to polecenie, to odpowiedz na pytanie, |
263 | naciskając spację. Jeśli nie chcesz wywołać zablokowanego polecenia, | |
264 | to na pytanie odpowiedz, naciskając n. | |
a933dad1 | 265 | |
29a80b69 | 266 | >> Napisz `C-x C-l' (co jest zablokowanym poleceniem) i odpowiedz n |
334a2130 | 267 | na zadane pytanie. |
a933dad1 DL |
268 | |
269 | ||
270 | * OKNA | |
271 | ------ | |
272 | ||
cc725808 PE |
273 | Emacs może mieć otwartych kilka okien, z których każde wyświetla |
274 | własny tekst. Pojęcie ,,okna'', jeśli chodzi o Emacsa, nie odnosi | |
275 | się do osobnego okienka systemu okienkowego, lecz do pojedynczego | |
276 | panelu wewnątrz okienka systemowego. (Emacs może też pracować | |
29a80b69 | 277 | na kilku oknach systemowych (X-oknach); w terminologii Emacsa |
cc725808 | 278 | nazywają się one ramkami. Opisane jest to poniżej.) |
a933dad1 | 279 | |
cc725808 PE |
280 | Na tym etapie lepiej jest się nie zagłębiać w techniki wykorzystujące |
281 | kilka okien. Powinieneś jedynie wiedzieć, w jaki sposób pozbyć się | |
282 | nadmiaru okien, które mogą się pojawić w wyniku wywołania Emacsowego | |
283 | systemu pomocy albo niektórych poleceń. Robi się to w prosty sposób: | |
a933dad1 | 284 | |
cc725808 | 285 | C-x 1 Jedno okno (tzn. zlikwiduj wszystkie pozostałe okna). |
a933dad1 | 286 | |
cc725808 PE |
287 | Kombinacja ta to klawisz Control-x, po którym występuje cyfra 1. |
288 | Powiększa ona okno, w którym jest kursor tak, by wypełniło ono ekran, | |
289 | kasując zarazem pozostałe okna Emacsa. | |
a933dad1 | 290 | |
cc725808 | 291 | >> Przesuń kursor do tej linii i naciśnij C-u 0 C-l. |
a933dad1 | 292 | |
cc725808 PE |
293 | (C-l, jak pamiętasz odświeża zawartość ekranu. Jeśli temu poleceniu |
294 | poda się argument liczbowy, to będzie to oznaczało ,,odśwież zawartość | |
295 | ekranu i umieść bieżąca linię o tyle linii od góry ekranu''. Tak więc, | |
296 | C-u 0 C-1 oznacza ,,odśwież ekran, umieszczając bieżąca linię na samej | |
297 | górze''.) | |
a933dad1 | 298 | |
cc725808 PE |
299 | >> Naciśnij Control-x 2 |
300 | Zauważ, że okno się kurczy, a jednocześnie pojawia się nowe, | |
301 | wyświetlające ten sam tekst. | |
a933dad1 | 302 | |
cc725808 | 303 | >> Naciśnij C-x 1, a nowe okno zniknie. |
a933dad1 DL |
304 | |
305 | ||
306 | * WSTAWIANIE I USUWANIE | |
307 | ----------------------- | |
308 | ||
cc725808 PE |
309 | Jeśli chcesz wstawić nowy tekst, to po prostu go napisz. Znaki, które da |
310 | się wyświetlić, takie jak A, 7, *, itd., Emacs traktuje jako tekst i | |
311 | natychmiast wstawia do dotychczasowego tekstu. Aby wstawić znak nowej | |
312 | linii, trzeba nacisnąć klawisz <Return> (na maszynach do pisania tak | |
313 | oznaczało się znak powrotu karetki). | |
a933dad1 | 314 | |
cc725808 PE |
315 | Ostatnio napisany znak możesz skasować, naciskając klawisz <Delback>. |
316 | Chodzi tu o klawisz, którego normalnie używasz do skasowania ostatnio | |
317 | napisanego znaku. Na większości klawiatur wyróżnia się on wielkością, | |
318 | leży nad klawiszem <Return> i jest oznaczony napisem "Delete", "Del" | |
334a2130 RS |
319 | albo "Backspace". |
320 | ||
cc725808 PE |
321 | Jeśli masz na klawiaturze klawisz oznaczony "Backspace", to właśnie on |
322 | jest wspomnianym <Delback>. Oprócz niego może jeszcze występować | |
323 | klawisz oznaczony słowem "Delete", ale to nie on pełni rolę <Delback>. | |
a933dad1 | 324 | |
cc725808 PE |
325 | Mówiąc bardziej ogólnie, <Delback> usuwa znak bezpośrednio |
326 | poprzedzający bieżącą pozycję kursora. | |
a933dad1 | 327 | |
cc725808 PE |
328 | >> Sprawdź to teraz: wstaw kilka znaków, po czym usuń je, kilka razy |
329 | naciskając <Delback>. Nie martw się, że zmieniasz w ten sposób | |
330 | niniejszy plik, w istocie nie zmieniasz głównego pliku samouczka. | |
334a2130 | 331 | Pracujesz teraz na jego kopii. |
a933dad1 | 332 | |
cc725808 PE |
333 | Gdy linia tekstu staje się zbyt długa, by zmieścić się w jednym |
334 | wierszu ekranu, to jest ona ,,kontynuowana'' w wierszu następnym. | |
335 | Znak ,,backslash'' (`\') (albo - jeśli pracujesz w okienkowym | |
336 | trybie graficznym - zagięta strzałka) umieszczony na prawym marginesie | |
337 | wskazuje, że dana linia jest kontynuowana w następnym wierszu ekranu. | |
a933dad1 | 338 | |
cc725808 PE |
339 | >> Wpisuj jakiś tekst tak długo, aż dojdziesz do prawego marginesu, i |
340 | potem nie przestawaj. Zauważysz, że pojawi się linia kontynuacji. | |
a933dad1 | 341 | |
cc725808 PE |
342 | >> Użyj klawisza <Delback>, by usunąć znaki tekstu, tak by linia znowu |
343 | mieściła się na ekranie; linia kontynuacji zniknie. | |
a933dad1 | 344 | |
cc725808 PE |
345 | Znak nowej linii można skasować tak jak każdy inny znak. Usunięcie znaku |
346 | nowej linii między dwiema liniami spowoduje ich połączenie. Jeśli powstała | |
347 | w wyniku tego linia tekstu jest zbyt długa, by zmieścić się na szerokość | |
348 | ekranu, to zostanie wyświetlona z linią kontynuacji. | |
a933dad1 | 349 | |
cc725808 PE |
350 | >> Przesuń kursor na początek linii i naciśnij <Delback>. Bieżąca |
351 | linia zostanie połączona z poprzednią. | |
a933dad1 | 352 | |
cc725808 PE |
353 | >> Naciśnij <Return>, by z powrotem wstawić znak nowej linii, który |
354 | skasowałeś. | |
a933dad1 | 355 | |
cc725808 PE |
356 | Jak już wiesz, większość poleceń Emacsa można wywołać z parametrem |
357 | liczby powtórzeń; dotyczy to także znaków tekstu. Argument liczbowy | |
358 | powoduje wstawienie znaku odpowiadającą mu liczbę razy. | |
a933dad1 | 359 | |
cc725808 | 360 | >> Wypróbuj to teraz -- naciśnij C-u 8 *, a uzyskasz ********. |
a933dad1 | 361 | |
cc725808 PE |
362 | Nauczyłeś się już większej części podstawowych sposobów pisania oraz |
363 | poprawiania błędów. W Emacsie możesz usuwać również całe słowa lub | |
364 | linie. Oto podsumowanie operacji usuwania znaków: | |
29a80b69 | 365 | |
cc725808 PE |
366 | <Delback> usuń znak bezpośrednio przed kursorem |
367 | C-d usuń znak bezpośrednio za kursorem | |
29a80b69 | 368 | |
cc725808 PE |
369 | M-<Delback> wytnij słowo bezpośrednio przed kursorem |
370 | M-d wytnij słowo bezpośrednio za kursorem | |
a933dad1 | 371 | |
cc725808 PE |
372 | C-k wytnij zawartość linii od kursora do jej końca |
373 | M-k wytnij wszystkie znaki od kursora do końca zdania | |
a933dad1 | 374 | |
cc725808 PE |
375 | Warto zauważyć, że stosunek <Delete> i C-d do M-<Delete> i M-d |
376 | rozszerza analogię występującą w zestawieniu C-f i M-f (<Delete> tak | |
377 | naprawdę nie jest znakiem sterującym, ale nie jest to tutaj | |
378 | istotne). C-k i M-k są podobne do C-e i M-e w tym sensie, że linie są | |
379 | odpowiednikami zdań. | |
a933dad1 | 380 | |
a933dad1 | 381 | |
cc725808 PE |
382 | Oto metoda wycinania części tekstu. Umieść kursor na początku fragmentu, |
383 | który chcesz wyciąć, i naciśnij C-@ lub C-SPC (SPC-spacja). Teraz przejdź | |
384 | na drugi koniec wybranego fragmentu i naciśnij C-w. To wytnie cały tekst | |
385 | zawarty między punktami początkowym i końcowym. | |
29a80b69 | 386 | |
cc725808 | 387 | >> Przesuń kursor na literę O na początku poprzedniego paragrafu. |
29a80b69 | 388 | |
cc725808 | 389 | >> Naciśnij C-SPC. Emacs wyświetli "Mark set" (znacznik ustawiony) |
334a2130 | 390 | na dole ekranu. |
29a80b69 | 391 | |
cc725808 | 392 | >> Przesuń kursor do litery o w słowie ,,kursor'' w drugim zdaniu. |
29a80b69 | 393 | |
cc725808 PE |
394 | >> Naciśnij C-w. Ta komenda wytnie cały fragment zaczynający się od O, |
395 | a kończący tuż przed o. | |
a933dad1 | 396 | |
cc725808 PE |
397 | Gdy usuwasz więcej niż jeden znak naraz, Emacs zachowuje usunięty |
398 | tekst po to, by mógł go z powrotem gdzieś wstawić. Wstawianie | |
399 | usuniętego tekstu nazywa się ,,wklejaniem''. Usunięty tekst | |
400 | możesz wkleić zarówno w to samo miejsce, z którego został usunięty, | |
401 | bądź też w inne miejsca. Ten sam tekst możesz wkleić wielokrotnie, | |
29a80b69 RS |
402 | w celu uzyskania wielu kopii. Poleceniem wklejenia tekstu jest C-y. |
403 | ||
cc725808 PE |
404 | Zauważ różnicę między ,,wycinaniem'' i ,,usuwaniem'', polegającą na tym, |
405 | że rzeczy wycięte można na nowo wklejać, usuniętych natomiast wklejać nie | |
406 | można. Na ogół polecenia Emacsa, które kasują dużo tekstu, zachowują go, | |
407 | podczas gdy polecenia, które po prostu kasują jeden znak albo puste | |
408 | linie lub odstępy, skasowanego tekstu nie zachowują. | |
29a80b69 | 409 | |
cc725808 PE |
410 | >> Przesuń kursor na początek linii, która nie jest pusta. Naciśnij |
411 | C-k, by wyciąć tekst z tej linii. | |
29a80b69 | 412 | |
cc725808 PE |
413 | >> Naciśnij C-k jeszcze raz. Zauważ, że wycina to znak nowej linii, |
414 | który znajduje się za ta linią. | |
29a80b69 | 415 | |
cc725808 PE |
416 | Zwróć uwagę, że pojedyncze C-k wycina zawartość linii, a powtórne C-k |
417 | wycina samą linię, tak że pozostałe linie przesuwają się do góry. C-k | |
418 | traktuje argument liczbowy w sposób specjalny: wycina ono tyle linii, | |
419 | ile wynosi wartość argumentu, ORAZ ich zawartość. To nie jest jedynie | |
420 | powtórzenie kilka razy C-k. C-u 2 C-k wycina dwie linie wraz z ich | |
421 | znakami nowej linii; dwukrotne naciśniecie C-k nie zrobiłoby tego. | |
a933dad1 | 422 | |
cc725808 PE |
423 | By odzyskać ostatnio wycięty tekst i wstawić go w miejsce kursora, |
424 | naciśnij C-y. | |
a933dad1 | 425 | |
cc725808 | 426 | >> Twoja kolej. Naciśnij C-y, by z powrotem wstawić tekst. |
a933dad1 | 427 | |
cc725808 PE |
428 | Zwróć uwagę, że jeśli naciśniesz C-k kilka razy z rzędu, to cały wycięty |
429 | tekst zostanie zachowywany w jednym kawałku, tak że pojedyncze C-y wklei | |
a933dad1 DL |
430 | wszystkie linie. |
431 | ||
cc725808 | 432 | >> Naciśnij C-k kilka razy. |
a933dad1 | 433 | |
cc725808 | 434 | A by odzyskać ten wycięty tekst... |
a933dad1 | 435 | |
cc725808 PE |
436 | >> ...naciśnij C-y. Przesuń potem kursor o kilka linii w dół i |
437 | naciśnij C-y jeszcze raz. Widzisz, że wstawia to ten sam tekst. | |
a933dad1 | 438 | |
cc725808 PE |
439 | Co zrobić, jeśli chcesz wstawić tekst, który wcześniej wyciąłeś, |
440 | a potem wycinasz coś innego? C-y wstawia tekst ostatnio wycięty. | |
441 | Poprzedni fragment nie jest jednak stracony. Możesz do niego wrócić, | |
442 | używając polecenia M-y. Naciskając C-y, wstawiasz tekst ostatnio | |
443 | wycięty, a naciskając M-y, zastępujesz ten tekst wyciętym uprzednio. | |
444 | Dalsze naciskanie M-y przywołuje coraz wcześniejsze fragmenty tekstu. | |
445 | Gdy dojdziesz do tekstu, którego szukałeś, po prostu kontynuuj edycję | |
446 | tekstu, pozostawiając wklejony tekst tam, gdzie się znajduje. | |
a933dad1 | 447 | |
cc725808 PE |
448 | Naciskając M-y wystarczająco wiele razy, dojdziesz do punktu, |
449 | z którego wystartowałeś (czyli tekstu wyciętego ostatnio). | |
a933dad1 | 450 | |
cc725808 PE |
451 | >> Wytnij jakąś linię, zmień pozycję kursora i wytnij inną. Naciśnij |
452 | potem C-y, by wstawić drugą z wyciętych linii. Potem naciśnij M-y | |
453 | i linia ta zostanie zastąpiona przez tą pierwszą. Naciśnij M-y | |
454 | jeszcze kilka razy, by zobaczyć, co się dzieje. Powtarzaj to aż | |
455 | do ponownego pojawienia się drugiej z linii. Możesz też wypróbować, | |
456 | co się stanie, gdy polecenie M-y poprzedzisz argumentem dodatnim | |
334a2130 | 457 | albo ujemnym. |
a933dad1 DL |
458 | |
459 | ||
460 | * COFNIJ | |
461 | -------- | |
462 | ||
cc725808 PE |
463 | Jeśli wprowadzisz zmiany do tekstu, a potem dojdziesz do wniosku, że |
464 | to była pomyłka, to możesz cofnąć zmiany, wydając polecenie ,,cofnij'' | |
a933dad1 DL |
465 | (ang. undo), C-x u. |
466 | ||
cc725808 PE |
467 | C-x u cofa zmiany wprowadzone przez jedno polecenie; jeśli powtórzysz |
468 | C-x u kilka razy z rzędu, to każde powtórzenie cofa kolejne polecenie. | |
a933dad1 | 469 | |
cc725808 PE |
470 | Od tej reguły są dwa wyjątki: polecenia, które nie zmieniają tekstu nie |
471 | liczą się jako polecenia, które można wycofać (dotyczy to zarówno | |
472 | przesunięć kursora, jak i przewijania tekstu), oraz znaki wstawiane do | |
473 | tekstu (np. litery) łączone są w grupy do 20. (Redukuje to liczbę | |
474 | naciśnięć C-x u, które musiałbyś wykonać, by wycofać się z niechcianych | |
29a80b69 | 475 | zmian.) |
a933dad1 | 476 | |
cc725808 PE |
477 | >> Wytnij tę linię za pomocą C-k, a potem naciśnij C-x u; linia |
478 | powinna się pojawić ponownie. | |
a933dad1 | 479 | |
cc725808 PE |
480 | C-_ jest innym sposobem wywołania polecenia "cofnij"; działa to |
481 | dokładnie tak samo jak C-x u, jest jednak łatwiejsze do naciśnięcia | |
482 | kilka razy z rzędu. Wadą kombinacji C-_ jest to, że nie jest oczywiste | |
483 | w jaki sposób ją uzyskać na niektórych klawiaturach. To właśnie dlatego | |
484 | dostępna jest też kombinacja C-x u. Na niektórych terminalach możesz | |
485 | nacisnąć C-_ poprzez przytrzymanie Ctrl i naciśnięcie /. | |
a933dad1 | 486 | |
cc725808 | 487 | Argument liczbowy podany przed C-_ lub C-x u określa liczbę powtórzeń |
a933dad1 DL |
488 | tego polecenia. |
489 | ||
490 | ||
491 | * PLIKI | |
492 | ------- | |
493 | ||
cc725808 PE |
494 | Aby edytowany przez Ciebie tekst został na trwałe zachowany, musisz |
495 | umieścić go w pliku. Jeśli tego nie zrobisz, to tekst zniknie, gdy | |
496 | zamknięty zostanie Emacs, za pomocą którego go edytowałeś. Aby zachować | |
497 | tekst w pliku, najpierw musisz ten plik ,,znaleźć'', i to zanim | |
498 | zaczniesz wprowadzać tekst. Czynność znajdowania pliku (ang. "file | |
499 | finding") bywa też nazywana ,,odwiedzaniem pliku'' (ang. "file | |
29a80b69 RS |
500 | visiting"). |
501 | ||
cc725808 PE |
502 | Odwiedzanie pliku w Emacsie powoduje wyświetlenie jego zawartości. |
503 | Bardzo często jest to początek edycji pliku. Jednakże zmiany, które | |
504 | wprowadzasz do pliku, nie są w nim utrwalone, zanim go nie ,,zachowasz'' | |
505 | (ang. save). Ma to zapobiec pozostawieniu w systemie pliku, który został | |
506 | zmieniony tylko w połowie, a tego chcesz uniknąć. Gdy zachowujesz | |
507 | zmieniony plik, Emacs zostawia oryginał (pod inna nazwą) na wypadek, | |
508 | gdybyś doszedł do wniosku, że wprowadzone zmiany były błędne. | |
509 | ||
510 | Jeśli popatrzysz na dół ekranu, to zauważysz linię, która zaczyna się | |
511 | i kończy myślnikami, a zawiera tekst ,,TUTORIAL''. W tej | |
512 | części ekranu zawsze możesz znaleźć nazwę pliku, który właśnie | |
513 | odwiedzasz. W tej chwili odwiedzasz plik o nazwie TUTORIAL, który | |
514 | jest Twoją własną kopią samouczka Emacsa. Obojętnie, który plik | |
515 | odwiedzisz, właśnie w tym miejscu pojawi się jego nazwa. | |
516 | ||
517 | Polecenia służące do odwiedzania i zachowywania plików różnią się | |
518 | od innych poleceń, które już poznałeś, tym, że składają się z dwóch | |
519 | znaków. Obydwa zaczynają się od znaku Control-x. Jest mnóstwo | |
520 | poleceń, które zaczynają się od tego właśnie znaku; wiele z nich | |
521 | dotyczy plików, buforów oraz rzeczy z nimi związanych. Polecenia | |
522 | te mają długość dwóch, trzech lub czterech znaków. | |
523 | ||
524 | Kolejną nowością odnośnie polecenia odwiedzania pliku jest to, że | |
525 | musisz mu podać nazwę pliku, który chcesz znaleźć. Mówimy o tym, że | |
29a80b69 | 526 | polecenie ,,czyta argument z terminala'' (w tym wypadku argument jest |
cc725808 | 527 | nazwą pliku). Po wpisaniu polecenia |
a933dad1 | 528 | |
cc725808 | 529 | C-x C-f znajdź plik (ang. find a file) |
a933dad1 | 530 | |
cc725808 PE |
531 | Emacs poprosi Cię o wpisanie nazwy pliku. Pojawia się ona w dolnej linii |
532 | ekranu. Gdy ta linia jest używana do wprowadzania tego typu danych, | |
533 | nazywa się ją ,,minibuforem'' (ang. "minibuffer"). Do edycji nazwy pliku | |
534 | w minibuforze możesz używać zwykłych poleceń Emacsa. | |
a933dad1 DL |
535 | |
536 | Wprowadzanie nazwy pliku (lub jakichkolwiek innych danych w | |
cc725808 | 537 | minibuforze) można anulować klawiszem C-g. |
a933dad1 | 538 | |
cc725808 PE |
539 | >> Naciśnij C-x C-f, po czym naciśnij C-g. Na skutek tego zniknie |
540 | minibufor oraz przerwane zostanie wykonanie polecenia C-x C-f, które | |
541 | tego minibufora używało. W rezultacie nie odwiedzisz żadnego pliku. | |
a933dad1 | 542 | |
cc725808 PE |
543 | Gdy skończysz wpisywać nazwę pliku, naciśnij <Return>. Wówczas |
544 | polecenie C-x C-f zabierze się do roboty i znajdzie plik, który | |
545 | wybrałeś. Z chwilą zakończenia wykonywania polecenia C-x C-f | |
546 | zniknie też minibufor. | |
a933dad1 | 547 | |
cc725808 PE |
548 | Zawartość znalezionego pliku po chwili pojawia się na ekranie |
549 | i możesz ją edytować. Gdy chcesz zachować zmiany, by je utrwalić, | |
29a80b69 | 550 | wydaj polecenie |
a933dad1 | 551 | |
334a2130 | 552 | C-x C-s zachowaj plik (ang. save). |
a933dad1 | 553 | |
29a80b69 | 554 | Kopiuje to tekst z Emacsa do pliku. Za pierwszym razem, gdy to |
cc725808 PE |
555 | robisz, Emacs zmienia nazwę oryginalnego pliku, dodając na |
556 | końcu jego nazwy znak ~. W ten sposób powstaje zapasowa kopia | |
29a80b69 | 557 | oryginalnego pliku. |
a933dad1 | 558 | |
cc725808 PE |
559 | Gdy zachowywanie pliku się kończy, Emacs wypisuje jego nazwę u dołu |
560 | ekranu. Pliki powinieneś zachowywać stosunkowo często, aby nie stracić | |
561 | za dużo w wypadku załamania systemu. | |
a933dad1 | 562 | |
cc725808 PE |
563 | >> Naciśnij C-x C-s, by zachować dla siebie kopię samouczka. Emacs |
564 | powinien wypisać "Wrote ...TUTORIAL" na dole ekranu. | |
a933dad1 | 565 | |
cc725808 PE |
566 | Odwiedzić w celu edycji lub odczytu możesz plik istniejący już w |
567 | systemie. Możesz też odwiedzić plik, którego jeszcze nie ma w systemie i | |
568 | właśnie w taki sposób tworzy się w Emacsie nowe pliki. Gdy poleceniem | |
569 | C-x C-f odwiedzisz plik o nazwie nieistniejącej w systemie, wówczas | |
570 | Emacs wyświetli puste miejsce, do którego będziesz mógł zacząć wpisywać | |
571 | tekst. Gdy zażądasz zachowania wpisanego tekstu, Emacs utworzy w | |
572 | systemie plik z tym tekstem. Od tego momentu możesz uważać, że edytujesz | |
573 | plik już istniejący. | |
a933dad1 DL |
574 | |
575 | ||
576 | * BUFORY | |
577 | -------- | |
578 | ||
cc725808 PE |
579 | Jeśli za pomocą C-x C-f odwiedzisz inny plik, to plik odwiedzony |
580 | poprzednio pozostanie w Emacsie. Możesz się na niego przełączyć, | |
581 | odwiedzając go jeszcze raz za pomocą C-x C-f. W ten sposób możesz | |
582 | mieć w Emacsie odwiedzonych jednocześnie wiele plików. | |
a933dad1 | 583 | |
cc725808 PE |
584 | >> Utwórz plik o nazwie "foo" za pomocą C-x C-f foo <Return>. |
585 | Wpisz w niego jakiś tekst i zachowaj "foo" za pomocą C-x C-s. | |
586 | W końcu napisz C-x C-f TUTORIAL <Return>, by wrócić do samouczka. | |
a933dad1 | 587 | |
cc725808 PE |
588 | Emacs przechowuje tekst każdego pliku w obiekcie, zwanym ,,buforem''. |
589 | Odwiedzenie pliku powoduje utworzenie nowego bufora wewnątrz Emacsa. By | |
590 | zobaczyć listę buforów, które istnieją w Twoim Emacsie, naciśnij | |
a933dad1 | 591 | |
cc725808 | 592 | C-x C-b lista buforów (ang. list buffers). |
a933dad1 | 593 | |
cc725808 | 594 | >> Naciśnij C-x C-b. |
a933dad1 | 595 | |
cc725808 PE |
596 | Zwróć uwagę, że każdy bufor ma własną nazwę, może też mieć skojarzoną z |
597 | nim nazwę pliku, który odwiedza. KAŻDY tekst, który oglądasz w Emacsie, | |
598 | jest zawsze częścią jednego z buforów. | |
a933dad1 | 599 | |
cc725808 | 600 | >> Naciśnij C-x 1 by pozbyć się listy buforów. |
a933dad1 | 601 | |
cc725808 PE |
602 | Jeśli masz kilka buforów to tylko jeden z nich jest aktualny, ten |
603 | który właśnie edytujesz. Jeśli chcesz edytować inny bufer musisz się | |
604 | do niego "przełączyć" (ang. switch). Jeśli chcesz przełączyć się do | |
605 | bufora, który odwiedza jakiś plik, możesz to zrobić poprzez ponowne | |
606 | odwiedzenie pliku za pomocą C-x C-f. Ale istnieje także łatwiejszy | |
607 | sposób: użyj C-x b. Używając tej komendy musisz podać nazwę bufora, do | |
608 | którego zamierzasz się przełączyć. | |
334a2130 | 609 | |
cc725808 PE |
610 | >> Naciśnij C-x b foo <Return> by wrócić do bufora "foo", który |
611 | przechowuje tekst pliku "foo". Następnie naciśnij C-x b TUTORIAL | |
612 | <Return> by wrócić do samouczka. | |
334a2130 | 613 | |
cc725808 PE |
614 | Zwykle nazwa bufora odpowiada nazwie pliku (bez ścieżki), choć czasami |
615 | zdarza się inaczej. Lista buforów, którą tworzysz za pomocą C-x C-b | |
616 | pokazuje nazwy wszystkich buforów. | |
334a2130 | 617 | |
cc725808 PE |
618 | KAŻDY tekst, który pojawia się w oknie Emacsa jest częścią jakiegoś |
619 | bufora. Niektóre bufory nie odpowiadają żadnemu odwiedzanemu | |
620 | plikowi. Na przykład bufor "*Buffer List*" nie odwiedza żadnego pliku; | |
621 | zawiera on listę buforów, utworzoną w reakcji na naciśnięcie przez | |
622 | Ciebie C-x C-b. Bufor "*Messages*" także nie odwiedza żadnego pliku; | |
623 | zawiera komunikaty, które pojawiały się podczas Twojej sesji z | |
334a2130 RS |
624 | Emacsem. |
625 | ||
cc725808 PE |
626 | >> Naciśnij C-x b *Messages* <Return> by obejrzeć bufor zawierający |
627 | komunikaty. Następnie naciśnij C-x b TUTORIAL <Return> by wrócić do | |
334a2130 RS |
628 | samouczka. |
629 | ||
cc725808 PE |
630 | Jeśli zmieniasz tekst w jakimś pliku, a potem odwiedzisz inny plik, to |
631 | zawartość tego pierwszego NIE jest automatycznie zachowywana. Zmiany, | |
632 | które wprowadziłeś, pozostają w Emacsie, w buforze tegoż pliku. | |
633 | Tworzenie czy edytowanie innego bufora nie ma żadnego wpływu na | |
634 | pozostałe. Jest to bardzo przydatne, ale też oznacza, że potrzebny jest | |
635 | Ci wygodny sposób zachowywania zawartości buforów. Niewygodne na | |
636 | przykład byłoby, aby zawsze w celu zachowania bufora trzeba było do | |
637 | niego przechodzić za pomocą C-x C-f i dopiero potem wywoływać C-x C-s. | |
29a80b69 | 638 | Dlatego istnieje polecenie: |
a933dad1 | 639 | |
334a2130 | 640 | C-x s Zachowaj bufory (ang. save some buffers) |
a933dad1 | 641 | |
cc725808 PE |
642 | W reakcji na polecenie C-x s Emacs dla każdego z buforów, w którym |
643 | występują nie zachowane do tej pory zmiany, zadaje pytanie, czy go | |
644 | w tej chwili zachować. | |
a933dad1 | 645 | |
cc725808 PE |
646 | >> Wstaw jakąś linię tekstu, a potem naciśnij C-x s. |
647 | Powinieneś zostać zapytany o to, czy chcesz zachować bufor | |
648 | TUTORIAL. Odpowiedz na to pytanie twierdząco, naciskając y. | |
29a80b69 RS |
649 | |
650 | ||
cc725808 | 651 | * ROZSZERZANIE ZESTAWU POLECEŃ |
a933dad1 DL |
652 | ------------------------------ |
653 | ||
cc725808 PE |
654 | Poleceń Emacsa jest znacznie, znacznie więcej, niż można by skojarzyć |
655 | z klawiszami klawiatury, uwzględniając nawet kombinacje z META lub Ctrl. | |
656 | Emacs radzi sobie z tym problemem, udostępniając polecenia X (ang. | |
657 | eXtend). Istnieją dwa rodzaje tych poleceń: | |
658 | ||
659 | C-x Rozszerzenie o znak. Następuje po nim jeden znak. | |
660 | M-x Rozszerzenie o nazwane polecenie. Następuje po nim | |
661 | pełna, niekiedy długa nazwa polecenia. | |
662 | ||
663 | Polecenia te są użyteczne, ale używa się ich nie tak często, jak tych, | |
664 | których już się nauczyłeś. Miałeś już okazję poznać dwa z nich: C-x C-f, | |
665 | służące do odwiedzania plików, oraz C-x C-s do ich zachowywania. Innym | |
666 | przykładem może być polecenie C-x C-c, które kończy sesję Emacsa. (Nie | |
667 | martw się, że w ten sposób stracisz zmiany, które wprowadziłeś do | |
668 | tekstów; przed zamknięciem sesji Emacs proponuje Ci zachowania | |
669 | każdego ze zmodyfikowanych plików.) | |
670 | ||
671 | C-z jest poleceniem, które wychodzi z Emacsa *na chwilę*, tak byś mógł | |
672 | wrócić do niej wrócić po jakimś czasie. | |
673 | ||
674 | W systemach, w których jest to możliwe, C-z zawiesza proces Emacsa; | |
675 | powoduje to powrót do powłoki (ang. shell), ale nie niszczy Emacsa. | |
676 | W najpopularniejszych powłokach możesz wrócić do Emacsa za pomocą | |
a933dad1 DL |
677 | polecenia `fg' lub `%emacs'. |
678 | ||
cc725808 PE |
679 | W systemach, w których nie ma zawieszania procesów, C-z tworzy proces |
680 | podpowłoki (ang. "subshell"), który działa pod Emacsem i daje Ci szansę | |
681 | uruchamiania innych programów oraz powrotu do Emacsa po ich skończeniu; w | |
682 | systemach tych C-z w istocie nie powoduje wyjścia z Emacsa i wówczas | |
683 | normalnym poleceniem powrotu do Emacsa jest wyjście z podpowłoki za | |
684 | pomocą polecenia "exit". | |
685 | ||
686 | Polecenia C-x C-c powinieneś używać, gdy masz zamiar się wylogować. | |
687 | Zalecane jest także wychodzenie z Emacsa wystartowanego na przykład przez | |
688 | programy obsługujące pocztę elektroniczną lub innego rodzaju narzędzia, | |
689 | ponieważ mogą one nie wiedzieć, jak sobie poradzić z zawieszeniem | |
690 | Emacsa. Jednakże w zwykłych okolicznościach, jeśli nie musisz | |
691 | wylogowywać się z systemu, korzystniej jest zawiesić Emacsa za pomocą | |
692 | C-z, niż z niego wyjść. | |
693 | ||
694 | Istnieje wiele poleceń zaczynających się od C-x. Oto lista tych, | |
695 | których już się nauczyłeś: | |
696 | ||
697 | C-x C-f odwiedź plik | |
334a2130 | 698 | C-x C-s zachowaj plik |
cc725808 PE |
699 | C-x C-b wyświetl listę buforów |
700 | C-x C-c wyjdź z Emacsa | |
334a2130 | 701 | C-x u cofnij |
29a80b69 | 702 | |
cc725808 PE |
703 | Poleceń podawanych za pomocą nazwy używa się jeszcze rzadziej lub używa |
704 | się tylko w niektórych trybach. Przykładem może być polecenie | |
705 | replace-string, które zastępuje jeden łańcuch innym w całym tekście. Gdy | |
706 | naciskasz M-x, Emacs czeka na dalszy ciąg polecenia, wyświetlając na | |
707 | dole ekranu (w minibuforze) napis "M-x". Powinieneś tam wpisać nazwę | |
708 | polecenia, w tym wypadku replace-string. Wystarczy przy tym, że napisz | |
709 | jedynie repl s<Tab>; Emacs dokończy nazwę automatycznie. Wprowadzanie | |
710 | nazwy zakończ naciśnięciem klawisza <Return>. | |
711 | ||
712 | Polecenie replace-string wymaga dwóch argumentów: łańcucha, który ma | |
713 | zostać zastąpiony, i łańcucha, który ma zostać wstawiony w miejsce tegoż. | |
714 | Wpisywanie każdego z tych łańcuchów trzeba zakończyć przyciśnięciem | |
29a80b69 | 715 | klawisza <Return>. |
a933dad1 | 716 | |
cc725808 PE |
717 | >> Przesuń kursor do czystej linii, dwie linie poniżej tej. |
718 | Naciśnij M-x repl s<Return>zmieni<Return>zmodyfikuje<Return>. | |
a933dad1 | 719 | |
cc725808 PE |
720 | Zwróć uwagę, jak ta linia się zmieniła: zastąpiłeś słowem |
721 | ,,zmodyfikuje'' każde wystąpienie słowa z-m-i-e-n-i poniżej początkowej | |
334a2130 | 722 | pozycji kursora. |
a933dad1 DL |
723 | |
724 | ||
725 | * AUTOMATYCZNE ZACHOWYWANIE | |
726 | --------------------------- | |
727 | ||
cc725808 PE |
728 | Jeśli zmian wprowadzonych do pliku nie zachowasz, to możesz je stracić w |
729 | wypadku, gdy Twój komputer przestanie działać. By Cię przed tym | |
730 | uchronić, Emacs okresowo zachowuje wprowadzone zmiany w specjalnym | |
731 | pliku, który ma znak # na początku i na końcu swojej nazwy. Przyjmijmy | |
732 | na przykład, że Twój plik nazywa się "hello.c". Odpowiadający mu plik | |
733 | zachowywany automatycznie będzie nosił nazwę "#hello.c#". Gdy | |
734 | zachowasz plik w zwykły sposób, Emacs skasuje plik | |
29a80b69 | 735 | zachowany automatycznie. |
a933dad1 | 736 | |
cc725808 PE |
737 | Jeśli Twój komputer przestanie działać, możesz odzyskać Twoje dane z |
738 | pliku automatycznie zachowanego przez zwykłe odwiedzenie tego pliku, | |
739 | który edytowałeś (a nie pliku automatycznie zachowanego!) i napisanie | |
29a80b69 | 740 | M-x recover file<Return>. Gdy Emacs zapyta o potwierdzenie, to |
cc725808 | 741 | dane zachowane automatycznie odzyskasz, jeśli odpowiesz yes<Return>. |
a933dad1 DL |
742 | |
743 | ||
744 | * OBSZAR ECHA | |
745 | ------------- | |
746 | ||
cc725808 | 747 | Jeśli polecenia dla Emacsa wpisujesz dostatecznie wolno, będą one |
a933dad1 | 748 | pokazywane w specjalnym obszarze na dole ekranu, zwanym obszarem echa |
cc725808 | 749 | (ang. echo area). Obszar echa zawiera ostatnią dolną linię ekranu. |
a933dad1 DL |
750 | |
751 | ||
752 | * LINIA STANU | |
753 | ------------- | |
754 | ||
cc725808 PE |
755 | Linia, która znajduje się bezpośrednio nad obszarem echa, zwana jest |
756 | linią trybu (ang. modeline). Pokazuje ona tekst podobny do | |
757 | następującego: | |
a933dad1 | 758 | |
29a80b69 | 759 | --:** TUTORIAL (Fundamental)--L670--58%---------------- |
a933dad1 | 760 | |
cc725808 | 761 | Linia ta podaje użyteczne informacje o stanie Emacsa i tekstu, który |
177c0ea7 | 762 | edytujesz. |
334a2130 | 763 | |
cc725808 PE |
764 | Wiesz już, jakie jest znaczenie nazwy: oznacza ona plik, |
765 | który odwiedziłeś. --NN%-- informuje o bieżącej pozycji wewnątrz | |
766 | tekstu; oznacza to, że NN procent tekstu znajduje się ponad górnym | |
767 | brzegiem ekranu. Jeśli początek pliku znajduje się na początku | |
29a80b69 | 768 | ekranu, to zamiast liczby --00%-- zobaczysz w tym miejscu --Top--. |
cc725808 PE |
769 | Podobnie dla końca tekstu pojawi się tam napis --Bot-- (ang. bottom). |
770 | Jeśli wyświetlasz tekst na tyle krótki, że mieści się w | |
771 | całości na ekranie, to linia trybu będzie zawierała napis --All--. | |
a933dad1 | 772 | |
cc725808 PE |
773 | Litera L, po której występują cyfry, także opisuje Twoją bieżącą |
774 | pozycję: cyfry oznaczają numer linii, na której obecnie ustawiony jest | |
29a80b69 RS |
775 | kursor. |
776 | ||
cc725808 PE |
777 | Gwiazdki blisko początku linii trybu oznaczają, że wprowadziłeś do |
778 | tekstu jakieś zmiany. Tuż po odwiedzeniu, a także po zachowaniu pliku | |
779 | nie będzie w tym miejscu gwiazdek, lecz myślniki. | |
a933dad1 | 780 | |
cc725808 PE |
781 | Wewnątrz nawiasów znajdziesz informacje na temat trybu edycji, w |
782 | którym właśnie jest Emacs. Domyślnym trybem edycji nazywa się | |
783 | podstawowym (ang. fundamental); jest to tryb używanym właśnie w | |
784 | tej chwili. Jest to przykład ,,trybu głównego'' (ang. major mode). | |
29a80b69 | 785 | |
cc725808 PE |
786 | Emacs może działać w wielu trybach głównych. Zostały one zaprojektowane, |
787 | aby ułatwić edycję napisów w rozmaitych językach programowania, takich | |
788 | jak tryb Lisp czy C, oraz rodzajach tekstów, jak tryb tekstowy. W danej | |
789 | chwili może być aktywny tylko jeden główny tryb pracy i to jego nazwa | |
790 | jest wyświetlana w linii trybu w miejscu, w którym teraz jest | |
a933dad1 DL |
791 | "Fundamental". |
792 | ||
cc725808 PE |
793 | Każdy z głównych trybów edycyjnych może zmienić zachowanie niektórych |
794 | poleceń. Na przykład w Emacsie istnieją polecenia służące do tworzenia | |
795 | komentarzy w programach. Skoro każdy język programowania sam określa, | |
796 | jak powinien wyglądać komentarz, to każdy z głównych trybów edycyjnych | |
797 | musi wstawiać komentarze w odpowiedni sposób. Trybowi edycyjnemu | |
798 | odpowiada nazwa polecenia, które możesz wykonać, by przełączyć się w ten | |
799 | tryb lub go wyłączyć. Przykładem może być M-x fundamental-mode, które | |
800 | jest poleceniem przełączającym tryb podstawowy. | |
a933dad1 | 801 | |
cc725808 PE |
802 | Jeśli zamierzasz edytować tekst w języku angielskim, taki jak na |
803 | przykład oryginalna wersja tego samouczka, to prawdopodobnie | |
804 | powinieneś użyć trybu tekstowego (ang. text mode). | |
a933dad1 DL |
805 | |
806 | >> Napisz M-x text-mode<Return>. | |
807 | ||
cc725808 PE |
808 | Nie musisz się martwić, bo żadne z poleceń, które do tej pory poznałeś, |
809 | nie zmienia Emacsa w poważny sposób. Możesz jednak zauważyć, że teraz | |
810 | M-f i M-b traktują apostrofy jako części słów. Poprzednio, w trybie | |
811 | podstawowym, polecenia te traktowały apostrofy jako separatory słów. | |
a933dad1 | 812 | |
cc725808 PE |
813 | Główne tryby edycji wprowadzają zwykle subtelne zmiany, takie jak |
814 | opisana powyżej; większość poleceń nadal robi ,,to samo'', chociaż | |
815 | być może w troszeczkę inny sposób. | |
a933dad1 | 816 | |
cc725808 PE |
817 | By zobaczyć dokumentację na temat bieżącego głównego trybu edycji, |
818 | naciśnij C-h m. | |
a933dad1 | 819 | |
cc725808 PE |
820 | >> Naciśnij C-u C-v raz lub więcej razy, tak by ta linia znalazła się |
821 | blisko góry ekranu. | |
a933dad1 | 822 | |
cc725808 PE |
823 | >> Naciśnij C-h m, by odczytać dokumentację na temat tego, czym tryb |
824 | tekstowy różni się od trybu podstawowego. | |
a933dad1 | 825 | |
cc725808 | 826 | >> Naciśnij q, by usunąć dokumentację trybu z ekranu. |
a933dad1 | 827 | |
cc725808 PE |
828 | Główne tryby edycji nazywają się właśnie ,,głównymi'', gdyż występują |
829 | także ,,podrzędne'' tryby edycji (ang. minor modes). Podrzędne tryby | |
830 | edycji nie są alternatywą dla trybów głównych, lecz jedynie ich | |
831 | niewielką modyfikacją. Każdy podrzędny tryb edycji można włączyć lub | |
832 | wyłączyć niezależnie od pozostałych trybów podrzędnych, a także | |
833 | niezależnie od trybu głównego. Możesz wiec używać jednego, | |
834 | kombinacji dowolnych, albo nie używać żadnego trybu podrzędnego. | |
a933dad1 | 835 | |
cc725808 PE |
836 | Jednym z podrzędnych trybów edycji, który jest bardzo użyteczny, |
837 | szczególnie do edycji tekstu angielskiego lub polskiego, jest tryb | |
838 | automatycznego wypełniania (ang. auto fill mode). Jeśli jest on | |
839 | włączony, to Emacs łamie linie pomiędzy słowami automatycznie, gdy | |
840 | podczas wstawiania tekstu linia robi się za szeroka. | |
a933dad1 | 841 | |
cc725808 PE |
842 | Tryb automatycznego wstawiania włącza się na przykład poleceniem M-x |
843 | auto-fill-mode<Return>. Powtórzenie tego polecenie powoduje wyłączenie | |
844 | trybu, ponowne powtórzenie --- jego włączenie, i tak dalej. Mówimy, że | |
845 | polecenie ,,przełącza tryb''. | |
a933dad1 | 846 | |
cc725808 PE |
847 | >> Napisz M-x auto-fill-mode<Return>. Wstaw potem wiele napisów |
848 | ,,asdf '' tak długo, aż zobaczysz, że linia podzieli na dwie. | |
849 | Między literami musisz wstawiać spacje, ponieważ tryb | |
850 | automatycznego wypełniania łamie linie tylko tam, gdzie są spacje. | |
a933dad1 | 851 | |
cc725808 PE |
852 | Margines jest zazwyczaj ustawiony na 70 znaków, ale możesz to zmienić |
853 | poleceniem C-x f. Powinieneś poleceniu podać argument liczbowy | |
854 | mówiący, w której kolumnie ma zostać ustawiony margines. | |
a933dad1 | 855 | |
cc725808 PE |
856 | >> Wywołaj C-x f z argumentem równym 20. (C-u 2 0 C-x f). |
857 | Napisz potem jakiś tekst i zauważ, że Emacs wypełnia linie do | |
858 | długości co najwyżej 20 znaków. Ustaw margines z powrotem na | |
859 | 70 znaków, wywołując jeszcze raz C-x f z odpowiednim argumentem. | |
a933dad1 | 860 | |
cc725808 PE |
861 | Jeśli zmieniasz tekst wewnątrz akapitu, to tryb automatycznego |
862 | wypełniania sam z siebie nie wyrówna marginesu. Możesz go wyrównać | |
863 | samodzielnie, wydając polecenie M-q (Meta-q) (kursor powinien się | |
864 | wówczas znajdować wewnątrz akapitu). | |
a933dad1 | 865 | |
cc725808 | 866 | >> Przesuń kursor do poprzedniego akapitu i naciśnij M-q. |
a933dad1 DL |
867 | |
868 | ||
869 | * SZUKANIE | |
870 | ---------- | |
871 | ||
cc725808 PE |
872 | Emacs potrafi szukać łańcuchów (zwartych ciągów znaków lub słów) |
873 | zarówno wstecz jak i do przodu. Szukanie łańcucha jest poleceniem, | |
874 | które przesuwa kursor --- do następnego miejsca, w którym dany | |
875 | łańcuch występuje. | |
a933dad1 | 876 | |
cc725808 PE |
877 | Polecenie Emacsa "search" różni się od podobnych poleceń w innych |
878 | edytorach tym, że jest przyrostowe. Znaczy to, że szukanie odbywa | |
879 | się w trakcie, gdy wpisujesz kolejne znaki łańcucha, który ma zostać | |
29a80b69 | 880 | znaleziony. |
a933dad1 | 881 | |
cc725808 PE |
882 | Poleceniami rozpoczynającymi szukanie są: C-s dla szukania w przód |
883 | oraz C-r dla szukania wstecz. POCZEKAJ PROSZĘ! Nie próbuj ich w tej | |
a933dad1 DL |
884 | chwili. |
885 | ||
cc725808 PE |
886 | Gdy naciśniesz C-s, zauważysz, że w obszarze echa pojawi się |
887 | tekst "I-search". Jest to informacja, że Emacs znajduje się w trybie | |
888 | "incremental search" i czeka, byś napisał tekst, który ma znaleźć. | |
889 | Naciśnięcie <Return> kończy proces szukania. | |
890 | ||
891 | >> Rozpocznij teraz szukanie, naciskając C-s. POWOLI, litera po | |
892 | literze, napisz słowo kursor, zatrzymując się po każdym znaku | |
893 | i obserwując, gdzie zatrzymuje się kursor. Gdy naciśniesz drugie | |
894 | r, będzie można powiedzieć, że szukałeś słowa kursor | |
895 | jednokrotnie. Naciśnij jeszcze raz C-s, by znaleźć następne | |
896 | wystąpienie słowa kursor. Naciśnij teraz cztery razy <Delback> | |
897 | i zobacz, co się dzieje z kursorem. Naciśnij <Return>, by skończyć | |
334a2130 | 898 | szukanie. |
29a80b69 | 899 | |
cc725808 PE |
900 | Widziałeś, co się działo? Podczas szukania przyrostowego Emacs próbuje |
901 | przejść do miejsca wystąpienia łańcucha, który wpisałeś do tej pory, | |
902 | i podświetla go dla Twojej wygody. By znaleźć następne wystąpienie | |
903 | słowa kursor, po prostu jeszcze raz naciśnij C-s. Jeśli takiego | |
904 | wystąpienia nie ma, to Emacs zapiszczy i napisze, że szukanie | |
905 | ,,skończyło się porażką''. | |
29a80b69 RS |
906 | |
907 | Kombinacja C-g przerywa proces szukania, podobnie jak to czyni | |
908 | z innymi poleceniami. | |
909 | ||
cc725808 PE |
910 | UWAGA: W niektórych systemach naciśniecie C-s zamraża ekran i w |
911 | rezultacie Emacs nie może pokazywać tekstu. Oznacza to, że składowa | |
912 | systemu operacyjnego, zwana kontrolą przepływu (ang. "flow control"), | |
913 | przechwyciła znak C-s i nie pozwoliła mu dotrzeć do Emacsa. By odzyskać | |
914 | kontrolę nad ekranem, naciśnij C-q. Dodatkowej pomocy poszukaj w | |
915 | rozdziale "Spontaneous Entry to Incremental Search" w podręczniku | |
a933dad1 DL |
916 | Emacsa. |
917 | ||
cc725808 PE |
918 | Jeśli podczas szukania przyrostowego naciśniesz <Delback>, to zauważysz, |
919 | że w minibuforze znika ostatni znak wpisanego przez ciebie łańcucha, a | |
920 | kursor wraca do poprzedniego miejsca. Przypuśćmy na przykład, że | |
921 | nacisnąłeś k i znalazłeś pierwsze wystąpienie tej litery. Jeśli teraz | |
922 | naciśniesz u, to kursor przesunie się tuż za najbliższe litery | |
923 | ku. Naciśnij teraz <Delback>. Spowoduje to skasowanie z wyszukiwanego | |
924 | łańcucha litery u, a kursor wróci do pierwszego wystąpienia litery k. | |
a933dad1 | 925 | |
cc725808 PE |
926 | Jeśli podczas szukania naciśniesz jakiś klawisz w kombinacji z META lub |
927 | Ctrl (z nielicznymi wyjątkami --- znakami, które mają specjalne | |
29a80b69 RS |
928 | znaczenie podczas szukania, takimi jak C-s i C-r), to szukanie zostanie |
929 | przerwane. | |
a933dad1 | 930 | |
cc725808 PE |
931 | C-s rozpoczyna proces szukania do przodu, czyli ZA bieżącą pozycją |
932 | kursora. Jeśli chcesz szukać czegoś położonego w tekście wcześniej, | |
933 | to naciśnij C-r. Wszystko, co powiedzieliśmy o poleceniu C-s, stosuje | |
934 | się też do C-r, oczywiście w odniesieniu do szukania wstecz. | |
a933dad1 DL |
935 | |
936 | ||
937 | * WIELE OKIEN | |
938 | ------------- | |
939 | ||
cc725808 | 940 | Jedną z użytecznych cech Emacsa jest możliwość wyświetlania więcej niż |
a933dad1 DL |
941 | jednego okna na raz. |
942 | ||
cc725808 | 943 | >> Przesuń kursor do tej linii i naciśnij C-u 0 C-l. |
a933dad1 | 944 | |
cc725808 PE |
945 | >> Naciśnij teraz C-x 2, co podzieli ekran na dwa okna. Obydwa okna |
946 | wyświetlają ten samouczek. Kursor pozostaje w górnym oknie. | |
a933dad1 | 947 | |
cc725808 PE |
948 | >> Naciśnij C-M-v by przewinąć dolne okno. (Jeśli nie masz |
949 | klawisza Meta lub Alt, to naciśnij ESC C-v.) | |
a933dad1 | 950 | |
cc725808 PE |
951 | >> Naciśnij C-x o ("o" jak angielskie "other") by przesunąć kursor do |
952 | dolnego okna. Użyj C-v i M-v w dolnym oknie, by przewinąć jego | |
953 | zawartość. Polecenia, które masz wykonać, odczytuj z górnego okna. | |
a933dad1 | 954 | |
cc725808 PE |
955 | >> Naciśnij C-x o jeszcze raz tak, by kursor wrócił do górnego okna. |
956 | Kursor w górnym oknie nie zmienił położenia. | |
a933dad1 | 957 | |
cc725808 PE |
958 | Każde okno pamięta położenie swojego kursora, lecz w danej chwili |
959 | tylko jedno z okien wyświetla kursor. Wszystkie polecenia edycyjne | |
960 | stosują się do okna, w którym jest kursor. To okno nazywane jest | |
29a80b69 | 961 | ,,oknem wybranym''. |
a933dad1 | 962 | |
cc725808 PE |
963 | Polecenie C-M-v przyda Ci się, gdy będziesz chciał edytować tekst w |
964 | jednym oknie, a drugiego używał jako punktu odniesienia. Dzięki niemu | |
965 | kursor może zawsze znajdować się w oknie, którego zawartość edytujesz, a | |
966 | Ty możesz przesuwać drugie okno. | |
a933dad1 | 967 | |
cc725808 PE |
968 | C-M-v to przykład kombinacji, który uzyskuje się, wciskając jednocześnie |
969 | klawisze Ctrl i Meta (Alt). Jeśli masz prawdziwy klawisz META (Alt), to | |
970 | C-M-v możesz uzyskać przytrzymując jednocześnie Ctrl oraz META (Alt) i | |
971 | naciskając v. Nie jest ważne, co zostało naciśnięte wcześniej, Ctrl czy | |
972 | META, ponieważ obydwa te klawisze działają jako modyfikatory znaczenia | |
973 | znaków. | |
a933dad1 | 974 | |
cc725808 PE |
975 | Jeśli nie masz klawisza META (Alt) i w jego zastępstwie używasz ESC, to |
976 | kolejność naciskania klawiszy ma znaczenie: musisz najpierw nacisnąć i | |
977 | puścić ESC, po czym nacisnąć Ctrl-v; kombinacja Ctrl-ESC v nie zadziała. | |
978 | Wynika to z tego, że ESC jest znakiem, a nie modyfikatorem. | |
a933dad1 | 979 | |
cc725808 | 980 | >> Naciśnij C-x 1 (w górnym oknie), by pozbyć się okna dolnego. |
a933dad1 | 981 | |
cc725808 PE |
982 | (Jeśli nacisnąłbyś C-x 1 w dolnym oknie, to górne by znikło. Możesz |
983 | sobie to polecenie tłumaczyć jako ,,pozostaw tylko jedno okno --- to w | |
984 | którym właśnie jestem''.) | |
a933dad1 | 985 | |
cc725808 PE |
986 | Nie musi być tak, że obydwa okna pokazują ten sam bufor. Jeśli użyjesz |
987 | C-x C-f, by odwiedzić jakiś plik w jednym z nich, to zawartość drugiego | |
988 | się nie zmieni. Z zasady w różnych oknach możesz niezależnie wyświetlać | |
989 | różne pliki. | |
a933dad1 | 990 | |
cc725808 | 991 | Oto inny sposób używania dwóch okien do wyświetlania dwóch różnych |
a933dad1 DL |
992 | rzeczy: |
993 | ||
cc725808 PE |
994 | >> Naciśnij C-x 4 C-f i nazwę jednego z Twoich plików. Zakończ |
995 | wprowadzanie klawiszem <Return>. Podany plik pojawi się w dolnym | |
996 | oknie razem z kursorem, który tam przeskakuje. | |
a933dad1 | 997 | |
cc725808 | 998 | >> Naciśnij C-x o, by wrócić do górnego okna, oraz C-x 1 by usunąć |
334a2130 | 999 | dolne okno. |
a933dad1 DL |
1000 | |
1001 | ||
1002 | * REKURSYWNE POZIOMY EDYCJI | |
1003 | --------------------------- | |
1004 | ||
cc725808 PE |
1005 | Czasami możesz znaleźć się w czymś, co nazywa się "rekursywnym |
1006 | poziomem edycji". Możesz to rozpoznać po nawiasach kwadratowych w | |
1007 | linii trybu, obejmujących nawiasy okrągłe zawierające nazwę głównego | |
1008 | trybu edycji. Mógłbyś na przykład zobaczyć [(Fundamental)] zamiast | |
a933dad1 DL |
1009 | (Fundamental). |
1010 | ||
cc725808 PE |
1011 | By wyjść z rekursywnego poziomu edycji, naciśnij ESC ESC ESC. Jest to |
1012 | ogólnego przeznaczenia polecenie ,,wychodzimy''. Możesz go użyć także, | |
1013 | by pozbyć się nadmiaru okien albo wyjść z minibufora. | |
a933dad1 | 1014 | |
cc725808 PE |
1015 | >> Naciśnij M-x by wejść do minibufora, potem naciśnij ESC ESC ESC, by |
1016 | z niego wyjść. | |
a933dad1 | 1017 | |
cc725808 PE |
1018 | Aby wyjść z rekursywnego poziomu edycji, nie wystarczy użyć C-g. Dzieje |
1019 | się tak dlatego, że klawisz C-g jest używany do anulowania poleceń i | |
1020 | argumentów WEWNĄTRZ pojedynczego rekursywnego poziomu edycji. | |
a933dad1 DL |
1021 | |
1022 | ||
29a80b69 RS |
1023 | SZUKANIE POMOCY |
1024 | --------------- | |
a933dad1 | 1025 | |
cc725808 PE |
1026 | W tym samouczku dostarczyliśmy tylko tyle informacji, ile jest |
1027 | niezbędne, byś mógł zacząć używać Emacsa. Emacs jest istną kopalnią | |
1028 | najróżniejszych rzeczy, których nie sposób tutaj opisać. Będziesz | |
1029 | zapewne chciał dowiedzieć się o Emacsie więcej, ponieważ posiada on | |
1030 | wiele pożytecznych cech, o których na razie nic nie wiesz. Między innymi | |
1031 | jest w nim zaszyte mnóstwo wewnętrznej dokumentacji. Dotrzeć do tej | |
1032 | dokumentacji możesz po naciśnięciu kombinacji C-h. | |
a933dad1 | 1033 | |
cc725808 PE |
1034 | By uzyskać pomoc, naciśnij C-h, a potem znak, który określa jakiego |
1035 | rodzaju pomocy oczekujesz. Jeśli poczujesz się NAPRAWDĘ zagubiony, to | |
1036 | napisz C-h?, a Emacs podpowie, jakiego rodzaju pomocy może Ci | |
1037 | dostarczyć. Jeśli naciśniesz C-h, a potem zadecydujesz, że pomoc nie | |
1038 | jest Ci jednak potrzebna, to aby anulować zapoczątkowane polecenie C-h, | |
1039 | po prostu wciśnij C-g. | |
a933dad1 | 1040 | |
cc725808 PE |
1041 | Najprostszą pomoc możesz uzyskać naciskając C-h c. Naciśnij C-h a potem |
1042 | c, po czym kombinację klawiszy, której znaczenie chcesz poznać; Emacs | |
1043 | wyświetli krótki opis polecenia odpowiadającego tej kombinacji. | |
a933dad1 | 1044 | |
cc725808 | 1045 | >> Naciśnij C-h c C-p. |
334a2130 | 1046 | |
cc725808 | 1047 | Powinno to przywołać komunikat, o treści podobnej do |
a933dad1 | 1048 | |
334a2130 | 1049 | C-p runs the command previous-line |
a933dad1 | 1050 | |
cc725808 PE |
1051 | W ten sposób możesz uzyskać ,,nazwę funkcji'' przypisanej kombinacji |
1052 | klawiszy. Przydaje się to podczas pisania kodu w Lispie, w którym | |
1053 | zapisane są rozszerzenia Emacsa; wystarcza to także do przypomnienia | |
1054 | Ci, co dane polecenie robi, jeśli widziałeś je już wcześniej, lecz | |
1055 | go nie zapamiętałeś. | |
29a80b69 | 1056 | |
cc725808 PE |
1057 | Jako dopełnienie polecenia C-h c Emacs dopuszcza też wieloznakowe |
1058 | kombinacje klawiszy, na przykład C-x C-s albo (jeśli nie masz klawisza | |
29a80b69 | 1059 | META lub Alt) <ESC>v. |
a933dad1 | 1060 | |
cc725808 | 1061 | By uzyskać więcej informacji na temat polecenia, naciśnij C-h k |
a933dad1 DL |
1062 | zamiast C-h c. |
1063 | ||
cc725808 | 1064 | >> Naciśnij C-h k C-p. |
a933dad1 | 1065 | |
cc725808 PE |
1066 | To polecenie wyświetla dokumentację na temat danej funkcji oraz jej |
1067 | nazwę w oknie Emacsa. Gdy skończysz śledzić wynik tego polecenia | |
1068 | naciśnij C-x 1, by pozbyć się tekstu pomocy. Nie musisz tego robić od | |
1069 | razu. Możesz wykonać pewne operacje w oparciu o tekst pomocy zanim | |
1070 | naciśniesz C-x 1. | |
a933dad1 | 1071 | |
cc725808 | 1072 | Oto kilka innych użytecznych wariantów C-h: |
a933dad1 | 1073 | |
334a2130 | 1074 | C-h f Opisz funkcje o podanej nazwie. |
a933dad1 | 1075 | |
cc725808 PE |
1076 | >> Napisz C-h f previous-line<Return>. Wypisze to na ekranie całą |
1077 | informacje, jaką Emacs ma na temat funkcji, która implementuje | |
334a2130 | 1078 | polecenie C-p. |
a933dad1 | 1079 | |
cc725808 PE |
1080 | Podobnie komenda C-h v pokazuje na ekranie dokumentację zmiennych, |
1081 | których wartości możesz zmienić, aby dostosować Emacsa do swoich | |
1082 | preferencji. Wpisz nazwę zmiennej, gdy Emacs o nią poprosi. | |
13544774 EZ |
1083 | |
1084 | ||
cc725808 PE |
1085 | C-h a Apropos. Wpisz słowo, a Emacs wypisze listę |
1086 | wszystkich poleceń, których nazwa zawiera to słowo. | |
1087 | Polecenia te można wywoływać za pomocą Meta-x. | |
1088 | Dla niektórych poleceń Apropos wypisze jedno- lub | |
1089 | dwuznakowe sekwencje, które wywołują te polecenia. | |
a933dad1 | 1090 | |
177c0ea7 | 1091 | >> Napisz C-h a file<Return>. |
334a2130 | 1092 | |
cc725808 PE |
1093 | Zobaczysz listę wszystkich poleceń, |
1094 | dostępnych za pomocą M-x, które maja słowo "file" w swojej nazwie. | |
1095 | Zauważysz tam także polecenia takie, jak C-x C-f oraz C-x C-w, | |
1096 | umieszczone obok nazw poleceń "find-file" i "write-file". | |
a933dad1 | 1097 | |
cc725808 PE |
1098 | >> Napisz C-M-v, aby przewinąć okno pomocy. Zrób to kilka razy. |
1099 | >> Napisz C-x 1, aby usunąć okno pomocy. | |
13544774 | 1100 | |
cc725808 PE |
1101 | C-h i Czytanie elektronicznych podręczników (w formacie Info). To |
1102 | polecenie przełączy Cię do specjalnego bufora o nazwie | |
1103 | *info*, gdzie będziesz mógł przeczytać podręczniki | |
1104 | dotyczące pakietów zainstalowanych w Twoim | |
1105 | systemie. Napisz m emacs <Return>, aby zapoznać się z | |
1106 | podręcznikiem Emacsa. Jeżeli nigdy wcześniej nie używałeś | |
1107 | trybu Info, to napisz ?, a Emacs przedstawi Ci możliwości | |
1108 | tego trybu. Po tym, jak zapoznasz się z niniejszym krótkim | |
1109 | samouczkiem, w dalszej pracy dostęp do dokumentacji | |
1110 | będziesz uzyskiwał właśnie za pomocą Emacs Info. | |
334a2130 RS |
1111 | |
1112 | ||
1113 | DODATKOWE FUNKCJE | |
1114 | ----------------- | |
1115 | ||
cc725808 PE |
1116 | Więcej o Emacsie możesz się nauczyć czytając jego podręcznik, w formie |
1117 | książkowej lub on-line w postaci Info (użyj menu Help lub naciśnij F10 | |
1118 | h r). Dwie dodatkowe właściwości, które szczególnie mogą się przydać | |
1119 | to dopełnianie wprowadzanych danych i dired ułatwiające zarządzanie | |
334a2130 RS |
1120 | plikami. |
1121 | ||
cc725808 PE |
1122 | Dopełnianie pozwala uniknąć niepotrzebnego wpisywania. Na przykład |
1123 | jeśli chcesz się przełączyć do bufora *Messages*, możesz nacisnąć C-x | |
1124 | b *M<Tab> a Emacs dopełni dalszą część nazwy za Ciebie na tyle, na ile | |
1125 | będzie w stanie ustalić na podstawie tego, co do tej pory wpisałeś. Dopełnianie | |
1126 | jest opisane w Info w podręczniku Emacsa w części zatytułowanej | |
1127 | "Dopłnianie" (ang. Completion). | |
1128 | ||
1129 | Dired umożliwia Ci zrobienie wykazu plików w danym katalogu (dodatkowo | |
1130 | w podkatalogach), przemieszczanie się wewnątrz tej listy, odwiedzanie | |
1131 | plików, zmienianie nazw, usuwanie i inne operacje na plikach. Dired | |
1132 | jest opisane w Info w podręczniku Emacsa w części zatytułowanej | |
334a2130 | 1133 | "Dired". |
29a80b69 | 1134 | |
cc725808 | 1135 | Podręcznik dodatkowo opisuje wiele innych właściwości Emacsa. |
334a2130 RS |
1136 | |
1137 | ||
cc725808 | 1138 | * KIEROWANIE KURSOREM Z X TERMINALA (akapit dodany przez autorów wersji polskiej) |
334a2130 RS |
1139 | ----------------------------------- |
1140 | ||
cc725808 PE |
1141 | Jeśli pracujesz na terminalu graficznym, to do kierowania kursorem |
1142 | prawdopodobnie łatwiej Ci będzie używać klawiszy strzałek po prawej | |
1143 | stronie klawiatury. Klawisze strzałek: w lewo, w prawo, w górę i w dół | |
1144 | działają zgodnie z oczekiwaniem; odpowiadają one dokładnie C-b, C-f, C-p | |
1145 | i C-n, ale są łatwiejsze do zapamiętania. Możesz także używać C-lewo i | |
1146 | C-prawo, by przesuwać się o słowa, oraz C-góra i C-dół, by przesuwać się | |
1147 | o bloki (np. akapity, jeśli edytujesz tekst). Jeśli masz klawisze | |
1148 | oznaczone Home (lub Begin) oraz End, to przeniosą Cię one na początek i, | |
1149 | odpowiednio, na koniec linii, a C-Home i C-End na początek i koniec | |
1150 | pliku. Jeśli na Twojej klawiaturze są klawisze PgUp i PgDn, to możesz | |
1151 | ich użyć do przesuwania się o jeden ekran, tak jak M-v i C-v. | |
1152 | ||
1153 | Wszystkie te polecenia akceptują argument liczbowy, tak jak to | |
1154 | opisano powyżej. Wpisanie argumentu możesz sobie uprościć: | |
1155 | naciśnij i trzymaj CONTROL lub META i wpisz liczbę. Na | |
1156 | przykład, aby przesunąć kursor o 12 słów w prawo, naciśnij C-1 C-2 | |
1157 | C-prawo. Zwróć uwagę, że jest to łatwe do wpisania, ponieważ nie | |
1158 | musisz puszczać klawisza CONTROL podczas wpisywania cyfr. | |
1159 | ||
1160 | ||
1161 | * UŻYWANIE MENU (akapit dodany przez autorów wersji polskiej) | |
334a2130 RS |
1162 | --------------- |
1163 | ||
cc725808 PE |
1164 | Jeśli pracujesz na X-terminalu, to u góry okna Emacsa powinieneś zauważyć |
1165 | pasek z menu. Tego menu możesz używać, by wywoływać najczęściej | |
1166 | potrzebne polecenia Emacsa, takie jak "find file". Na początku będziesz | |
1167 | sądził, że jest to łatwiejsze niż używanie klawiatury, ponieważ nie | |
1168 | musisz się na pamięć uczyć kombinacji klawiszy, które uruchamiają | |
1169 | poszczególne polecenia. Gdy już jednak poznasz Emacsa, to zaczniesz | |
1170 | sobie te kombinacje przyswajać --- dla wygody przy pozycjach menu | |
1171 | pokazywane są odpowiadające im kombinacje klawiszy. | |
1172 | ||
1173 | Zwróć uwagę, że niektóre pozycje występujące w menu nie mają | |
1174 | odpowiedników klawiszowych. Na przykład pozycja "Buffers" powoduje | |
1175 | wyświetlenie listy wszystkich dostępnych buforów. Do każdego z nich | |
1176 | możesz się przełączyć, wybierając jego nazwę, wyświetloną pod pozycją | |
334a2130 | 1177 | Buffers. |
13544774 | 1178 | |
a933dad1 DL |
1179 | |
1180 | PODSUMOWANIE | |
1181 | ------------ | |
1182 | ||
cc725808 PE |
1183 | Pamiętaj, że by wyjść z Emacsa na stałe, trzeba wydać polecenie C-x C-c. |
1184 | By wyjść do powłoki na chwilę tak, by jeszcze Do Emacsa wrócić, trzeba | |
1185 | użyć C-z. (To nie działa pod X-Windows, ponieważ tam nie ma prawdziwego | |
1186 | konceptu przejścia na chwilę do powłoki. Zamiast tego C-z ,,ikonizuje'' | |
29a80b69 | 1187 | okno Emacsa.) |
a933dad1 | 1188 | |
cc725808 PE |
1189 | Ten samouczek był pisany tak, by wszyscy nowi użytkownicy mogli go |
1190 | zrozumieć. Jeśli coś pozostawił niejasnym, nie siedź cicho i nie | |
1191 | obwiniaj siebie, tylko daj nam znać! | |
a933dad1 DL |
1192 | |
1193 | ||
1194 | KOPIOWANIE | |
1195 | ---------- | |
1196 | ||
cc725808 PE |
1197 | Niniejszy samouczek jest potomkiem w długiej linii samouczków |
1198 | Emacsa, która rozpoczyna się od tego, który został napisany przez | |
1199 | Stuarta Cracrafta dla oryginalnego Emacsa. Został on zmodyfikowany we | |
1200 | wrześniu 1994 przez Bena Winga, który zaktualizował go w celu uwzględnienia | |
29a80b69 | 1201 | pracy pod X-Windows. |
a933dad1 | 1202 | |
cc725808 PE |
1203 | Autorem pierwszego tłumaczenia na język polski był Remek Trzaska |
1204 | <remek@npac.syr.edu>, a pomagał mu Ryszard Kubiak | |
1205 | <rysiek@ipipan.gda.pl>. Tamto tłumaczenie zostało uaktualnione dla | |
1206 | wersji GNU Emacs 21 przez Beatę Wierzchołowską <beataw@orient.uw.edu.pl> | |
1207 | z pomocą Ryszarda Kubiaka i Janusza S. Bienia <jsbien@mail.uw.edu.pl>. | |
13544774 | 1208 | |
334a2130 | 1209 | Ta wersja samouczka, podobnie jak GNU Emacs, jest chroniona prawem |
cc725808 | 1210 | autorskim, ale wolno ją kopiować pod następującymi warunkami: |
a933dad1 | 1211 | |
ba318903 | 1212 | Copyright (C) 1985, 1994, 2001-2014 Free Software Foundation, Inc. |
a933dad1 | 1213 | |
cc725808 | 1214 | Zezwala się na wykonywanie lub rozpowszechnianie |
29a80b69 | 1215 | wiernych kopii tego dokumentu w otrzymanej formie, na dowolnym |
cc725808 | 1216 | nośniku, pod warunkiem zachowania informacji o |
29a80b69 | 1217 | prawach autorskich i niniejszym zezwoleniu oraz pod |
cc725808 | 1218 | warunkiem, że dystrybutor udzieli odbiorcy pozwolenia na |
29a80b69 | 1219 | dalsze rozpowszechnianie zgodnie z niniejszym zezwoleniem. |
a933dad1 | 1220 | |
a933dad1 | 1221 | |
cc725808 PE |
1222 | Zezwala się również na rozpowszechnianie na warunkach podanych |
1223 | powyżej zmodyfikowanych wersji tego dokumentu lub jego części, | |
1224 | pod warunkiem, że zostaną wyraźnie uwidocznione | |
1225 | informacje o tym, kto dokonał modyfikacji jako ostatni. | |
29a80b69 RS |
1226 | |
1227 | ||
cc725808 PE |
1228 | Warunki kopiowania samego Emacsa są bardziej skomplikowane, ale zgodne |
1229 | z tą ideą. Proszę, przeczytaj plik COPYING, po czym rozdaj swoim | |
1230 | znajomym kopie Emacsa. Pomóż tępić obstrukcjonizm w informatyce, | |
1231 | używając, tworząc i dzieląc się oprogramowaniem swobodnym. | |
29a80b69 | 1232 | |
a933dad1 | 1233 | ;;; Local Variables: |
29a80b69 | 1234 | ;;; mode: fundamental |
cc725808 | 1235 | ;;; coding: utf-8 |
06e2fd48 | 1236 | ;;; sentence-end-double-space: nil |
a933dad1 | 1237 | ;;; End: |